Τρίτη 13 Δεκεμβρίου 2011

Αφιέρωμα "Φιλελευθέρου" στις κυπριακές βιβλιοθήκες


Εθνική Βιβλιοθήκη: Η μεγάλη ντροπή

*Μια καταγραφή του τοπίου αναφορικά με τη λειτουργία των βιβλιοθηκών στην Κύπρο από τη σκοπιά της ΚΕΒΕΠ

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΑΒΒΙΝΙΔΗ


Το μεγαλύτερο ΟΝΕΙΔΟΣ για την κυπριακή κοινωνία του 2012 συνιστά η αποτυχία της να θεσπίσει και να λειτουργήσει αυτό που και σε τριτοκοσμικές χώρες θεωρείται αυτονόητο: Εθνική Βιβλιοθήκη. Επί της ουσίας, η Κυπριακή Δημοκρατία είναι η μοναδική χώρα στην ΕΕ, της οποίας τα ηνία θα παραλάβει από τη Δανία σε μερικούς μήνες, η οποία δεν έχει βιβλιοθήκη που να παίζει τον ρόλο της Εθνικής. Μιας βιβλιοθήκης, δηλαδή, που σε αναλογία με το -αρκετά υψηλό- μορφωτικό επίπεδο των κατοίκων της θα έχει την ευθύνη να οδηγήσει προς το δρόμο για το μέλλον, διαπλατύνοντας τις οδούς της γνώσης, της επιστήμης, της τέχνης. Εκτός από την καθοδήγηση και τη συμβολή στην ανάπτυξη των υπόλοιπων βιβλιοθηκών, αυτή η Εθνική Βιβλιοθήκη έχει καθήκον να συγκεντρώσει με υπευθυνότητα την πνευματική παραγωγή της χώρας, να προωθήσει την πληροφόρηση που προέρχεται από (ή αφορά) την Κύπρο και να δώσει πρόσβαση στην έγκυρη γνώση που παράχθηκε και παράγεται σε κάθε γωνιά του κόσμου. Το σημείο εκκίνησης προϋποθέτει την ανάπτυξη υποδομών και τη δυνατότητα χάραξης σχετικής πολιτικής. Είναι δύο προϋποθέσεις που δεν πληρούνται, παρά την επίπονη ετοιμασία του εμπεριστατωμένου και φιλόδοξου Σχεδίου Ανάπτυξης της Κυπριακής Βιβλιοθήκης, που ανατέθηκε σε εμπειρογνώμονες από το Υπουργείο Παιδείας κι έχει ήδη εδώ και δύο χρόνια κατατεθεί και σκονίζεται σε κάποιο συρτάρι. Πέρα από υποσχέσεις και παχιά λόγια ότι θα στηριχτεί ο εκσυγχρονισμός της Κυπριακής Βιβλιοθήκης, η Πολιτεία δεν έχει ακόμη προωθήσει μόνιμες λύσεις και όλα παραμένουν ρευστά.

Με την αρωγή μελών του ΔΣ της Κυπριακής Ένωσης Βιβλιοθηκονόμων - Επιστημόνων Πληροφόρησης (ΚΕΒΕΠ), ιδιαίτερα της οργανωτικής γραμματέως Μίνας Χαραλάμπους, της Ταμία Δέσποινας Λάμπρου και της προέδρου Χρυσάνθης Σταύρου, επιχειρούμε μια καταγραφή της πραγματικότητας σε σχέση με τη λειτουργία των βιβλιοθηκών στην Κύπρο, από τη σκοπιά των άμεσα εμπλεκομένων, των βιβλιοθηκονόμων. Το αναγνωρισμένο και επιστημονικό σωματείο των Κύπριων Βιβλιοθηκονόμων, πλήρες μέλος της ΙFLΑ και της ΕΒLΙDΑ μοιράζεται μαζί μας σκέψεις για την ανάπτυξη -επιτέλους- της κρατικής πολιτικής σε σχέση με το συγκεκριμένο θέμα.

Θεσμικές αγκυλώσεις
Για να μπορέσει η Κυπριακή Βιβλιοθήκη να λειτουργήσει ως Εθνική Βιβλιοθήκη, στα πρότυπα όλων των αντίστοιχων εθνικών βιβλιοθηκών στις ανεπτυγμένες χώρες, χρειάζεται να λειτουργεί σύγχρονα και ευέλικτα, χωρίς θεσμικές αγκυλώσεις. Ο υπάρχων νόμος περί Κυπριακής Βιβλιοθήκης (Νόμος 51/1987) δεν της επιτρέπει να λειτουργεί σύμφωνα με τον ρόλο της. Πρέπει να αποκτήσει σύγχρονο νομικό πλαίσιο, που να ανταποκρίνεται στις ειδικές απαιτήσεις του ρόλου της. Υπάρχουν προτάσεις για αλλαγή του θεσμικού πλαισίου, ώστε να εξακολουθεί να υπάγεται στο Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, αλλά με τη μορφή ενός οργανισμού στα πρότυπα της Συμφωνικής Ορχήστρας, με ΔΣ που έχει εκτελεστικές κι όχι απλά συμβουλευτικές αρμοδιότητες. Τα μέλη πρέπει να περιλαμβάνουν εμπειρογνώμονες σε θέματα βιβλιοθηκών, αλλά και άλλων πεδίων που επηρεάζουν τη λειτουργία της ΚΒ. Το ΔΣ θα αλληλεπιδρά με τον διευθυντή Βιβλιοθήκης, με σκοπό την ευέλικτη λήψη και εκτέλεση αποφάσεων.

Ο ρόλος μιας σύγχρονης κρατικής βιβλιοθήκης
Σύμφωνα με τον ορισμό της UΝΕSCΟ «οι Εθνικές Βιβλιοθήκες δίνουν πρωτεύουσα έμφαση σε λειτουργίες που αφορούν την πολιτιστική κληρονομιά και δευτερεύουσα σε λειτουργίες που σχετίζονται με υποδομές». Η ΚΒ, ως η Εθνική Βιβλιοθήκη της Κύπρου πρέπει να λειτουργήσει ως βιβλιογραφικό και πληροφοριακό κέντρο και να συμμετέχει καθοριστικά στη διαμόρφωση ενιαίας πολιτικής για όλες τις άλλες βιβλιοθήκες της χώρας (ακαδημαϊκές, δημοτικές, σχολικές, κυβερνητικές κ.λπ.). Οφείλει να παρακολουθεί και να εφαρμόζει τις παγκόσμιες τάσεις και εξελίξεις στον κλάδο της επιστήμης της πληροφόρησης και της βιβλιοθηκονομίας, να καθιστά τις συλλογές της ισότιμα προσβάσιμες σε όλους και εν τέλει να εξυπηρετεί την κοινωνία και το εθνικό συμφέρον. Η ΚΒ πρέπει να εκπροσωπεί την Κύπρο στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο, τόσο όσον αφορά στην παροχή πληροφοριακών πηγών για τη χώρα μας και τη διάχυση της κυπριακής βιβλιογραφικής παραγωγής, αλλά και όσον αφορά στην αντιπροσώπευση της Κύπρου σε επίπεδο τεχνολογικό, συλλογικών καταλόγων, ψηφιακών συλλογών κ.λπ. Για να υποστηρίζει τη βαρύτητα του ρόλου της, πρέπει να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της σύγχρονης τεχνολογίας και να διαθέτει τα κατάλληλα μέσα: στέγαση, υλική υποδομή, εξοπλισμό, άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό.

Διαχρονική αδιαφορία
Η ΚΒ σήμερα επιτελεί μόνο ένα μικρό μέρος του πολύπλευρου ρόλου που θα έπρεπε. Δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις τεχνολογικές εξελίξεις, λόγω έλλειψης τεχνικής υποδομής και υποστήριξης, έλλειψης προσωπικού και πόρων, με επιπτώσεις στο είδος και στην ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών και στην παρουσία της Κύπρου στον παγκόσμιο πολιτιστικό και βιβλιοθηκονομικό χάρτη. Οι ελλείψεις αυτές στερούν από την ΚΒ τη δυνατότητα να ψηφιοποιεί τη βιβλιογραφική κληρονομιά της Κύπρου, να παρέχει εξειδικευμένες ηλεκτρονικές υπηρεσίες, αλλά και να λειτουργεί ως εθνικό κέντρο καταλογογράφησης των κυπρολογικών τεκμηρίων, αφού η ΚΒ εκδίδει την ετήσια Κυπριακή Βιβλιογραφία μόνο όσον αφορά στα βιβλία. Η διαχρονική αδιαφορία των αρμοδίων, αφήνει την ΚΒ να εκτίθεται αενάως, τόσο αυθύπαρκτα, όσο και συγκρινόμενη με αντίστοιχες των άλλων ευρωπαϊκών (και όχι μόνο) χωρών. Βιβλιοθήκες χωρών μικρότερων σε έκταση και πληθυσμό, αλλά και σε ιστορία και πολιτισμό, έχουν πολλαπλάσιο προσωπικό, ανώτερο τεχνολογικό εξοπλισμό, πολλαπλάσιο υλικό, καλύτερα διαρθρωμένες δομές και προσφέρουν μακράν καλύτερες υπηρεσίες στους χρήστες.

Πού «σκάλωσε» το Σχέδιο Ανάπτυξης
Δεν εφαρμόστηκε, γιατί στην πραγματικότητα, πέραν από την καλή πρόθεση του Υπουργού, ουδέποτε η Κυπριακή Πολιτεία επέδειξε πολιτική βούληση για την πραγμάτωσή του. Αφορμή στάθηκε το οικονομικό κόστος που προνοεί. Εάν υπήρχε πραγματική βούληση, θα μπορούσαν τουλάχιστον να εφαρμοστούν οι πρόνοιες του Σχεδίου που δεν κόστιζαν καθόλου και απλά προνοούσαν αλλαγή διαδικασιών, όπως κι οι πρόνοιες που εμπεριέκλειαν τόσο χαμηλό κόστος, που θα μπορούσε να καλυφθεί από τον ετήσιο προϋπολογισμό της ΚΒ. Για να το θέσουμε ωμά: το Σχέδιο «σκάλωσε» επειδή οι βιβλιοθήκες ουδέποτε βρίσκονταν στις προτεραιότητες της Κυπριακής Πολιτείας.

Εμπαιγμός στο θέμα του στεγαστικού
Εδώ και δεκαετίες συνεχίζεται η ανυπαρξία κατάλληλου κτηρίου για στέγαση της ΚΒ. Δεν μπορούμε παρά να κακίσουμε τον διαχρονικό εμπαιγμό της Πολιτείας, η οποία ενώ υποσχόταν κατάλληλο χώρο, αναιρούσε πάντα με κάποια δικαιολογία τις υποσχέσεις, ακόμα και τις ίδιες τις αποφάσεις της. Σπαταλήθηκαν ενέργεια, χρόνος, ακόμα και χρήματα για καθαρισμό και προσωρινές μετακομίσεις σε κτήρια στα οποία η Πολιτεία αποφάσιζε (πάντα προσωρινά) τη στέγαση της ΚΒ (π.χ. Φιλοξένια, κτήριο ΣΠΕΛ, Μέγαρο Πολιτισμού). Με τον κατακερματισμό σε τέσσερα κτήρια, η Πολιτεία εφαρμόζει την προσφιλή τακτική προσωρινής παροχής «πρώτων βοηθειών», οι οποίες δεν παίρνουν ποτέ οριστική μορφή.

Σήμερα, η ΚΒ λειτουργεί στους εξής χώρους:
1ος: Δίπλα στο Ταχυδρομείο, όπου λειτουργεί το δανειστικό τμήμα, στεγάζεται η συλλογή των περιοδικών, καθώς και το παιδικό τμήμα και λειτουργούν οι υπηρεσίες ΙSΒΝ, ΙSSΝ, ΙSΜΝ.
2ος: Το πληροφοριακό τμήμα και οι καταλογογράφοι στεγάζονται στον 1ο όροφο του κτηρίου της Φανερωμένης.
3ος: Πρόσφατα το Τμήμα Ερευνητικών Συλλογών εγκαταστάθηκε σε κτήριο απέναντι από την εκκλησία της Φανερωμένης.
4ος: Μη προσβάσιμο για τους χρήστες βιβλιοστάσιο/ κέντρο συντήρησης υλικού/ αποθηκευτικός χώρος, στον Στρόβολο.

Η διάσπαση δημιουργεί σωρεία προβλημάτων στην εύρυθμη λειτουργία. Καταρχήν, οι ίδιοι οι εργαζόμενοι συναντούν συνεχώς πρακτικές δυσκολίες, αφού τα 11 άτομα που εργάζονται διασπάρθηκαν στους τέσσερις χώρους. Οι χρήστες διαμαρτύρονται συνεχώς για την ταλαιπωρία στην οποία υποβάλλονται μετακινούμενοι από τον ένα χώρο στον άλλο προκειμένου να εξυπηρετηθούν σφαιρικά. Η ΚΕΒΕΠ εκτιμά ότι δεν διαφαίνεται βούληση για λήψη ουσιαστικών μέτρων και οριστική επίλυση των χρόνιων προβλημάτων. «Για χρόνια γινόμαστε μάρτυρες επισημάνσεων, καταγραφής παραπόνων, πραγματοποίησης συνεδριάσεων και πολλών υποσχέσεων, αλλά δεν βλέπουμε να αλλάζει τίποτε» αναφέρουν οι εκπρόσωποί της. «Τα ευχολόγια και οι συναντήσεις με τους εκάστοτε υπουργούς δεν έλυσαν κανένα πρόβλημα. Η Πολεοδομία από την πλευρά της δεν φαίνεται να λαμβάνει σοβαρά υπόψη το στεγαστικό πρόβλημα της ΚΥΒΙ. Η ΚΕΒΕΠ πιστεύει σθεναρά ότι λύσεις υπάρχουν. Βούληση υπάρχει;»

Προτεινόμενες λύσεις για στέγαση
Η ΚΕΒΕΠ προτείνει για το θέμα της στέγασης τρεις λύσεις:
*Παραχώρηση κυβερνητικής γης και ανέγερση νέας Κυπριακής Εθνικής- Βιβλιοθήκης. Σχετικές προτάσεις έχουν ήδη κατατεθεί προφορικώς από την Πολεοδομία, αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει η απαιτούμενη κινητικότητα.
*Παρόν κτήριο Δημαρχείου Λευκωσίας: το Δημαρχείο αναμένεται να μετακινηθεί στα υπό ανέγερση κτήρια πλησίον της Δημοτικής Αγοράς. Το κτήριο που θα εκκενωθεί, θα ήταν ιδανικό για χρήση από την ΚΒ, εφόσον γειτνιάζει με το υπάρχον κτήριο, το οποίο μπορεί να ανακαινισθεί και να συνεχίσει τη λειτουργία του.
*Κτήριο Δημοτικού Θεάτρου Λευκωσίας: μετά την πτώση της στέγης, το κτήριο αυτό έχει μείνει αναξιοποίητο στο έλεος του χρόνου και των καιρικών συνθηκών. Πιστεύουμε ότι έχουμε ήδη πολλά κτήρια θεατρικών σκηνών στη Λευκωσία, ειδικά μετά και την ανέγερση του νέου κτηρίου του ΘΟΚ. Το κτήριο του Δημοτικού Θεάτρου, εάν δεν τύχει αξιοποίησης από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιηθεί, κατάλληλα διαμορφωμένο, για τη στέγαση της ΚΒ.


Η βιβλιοθήκη ως χώρος… τιμωρίας
Οι βιβλιοθήκες στην Κύπρο άρχισαν να αναπτύσσονται και να ευημερούν σε πιο οργανωμένο επίπεδο μόλις τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Η κουλτούρα απέναντι στο βιβλίο και στις βιβλιοθήκες είναι ακόμη σε νηπιακό στάδιο, εκτός από περιβάλλοντα, όπως τα ακαδημαϊκά, όπου γίνεται προσπάθεια ένταξης της πληροφοριακής παιδείας στην κουλτούρα των χρηστών. Πολλοί είναι οι παράγοντες που παρακωλύουν την ανάπτυξη και διάχυση τέτοιας κουλτούρας. Ξεκινώντας από τα παιδικά χρόνια ενός ατόμου, παρατηρείται το απογοητευτικό φαινόμενο η σχολική βιβλιοθήκη στην Κύπρο να είναι χώρος… τιμωρίας, αντί χώρος γνώσης και μάθησης. Το εκπαιδευτικό σύστημα δεν ενδιαφέρθηκε ή δεν κατόρθωσε να εντάξει τη βιβλιοθήκη στο εκπαιδευτικό γίγνεσθαι. Η έλλειψη προγραμμάτων πληροφοριακής παιδείας, ξεκινώντας από το σχολείο, αλλά και η αποτυχία του Κράτους να στελεχώσει με προσοντούχους βιβλιοθηκονόμους τη σχολική βιβλιοθήκη, συντείνει στην αδυναμία αξιοποίησης και προώθησης των δυνατοτήτων που προσφέρονται από τις βιβλιοθήκες στα σχολεία. Ο μέχρι πρόσφατα περιορισμένος αριθμός προσοντούχου προσωπικού, οδήγησε στη στελέχωση βιβλιοθηκών όπως οι δημοτικές, οι ιδρυματικές, κ.λπ. από προσωπικό που είχε την καλή πρόθεση, αλλά δεν κατείχε εξειδικευμένες γνώσεις για την ένταξη της έννοιας της βιβλιοθήκης στην καθημερινότητα του Κύπριου.
Πλέον, υπάρχουν όλο και περισσότεροι πτυχιούχοι βιβλιοθηκονόμοι/ επιστήμονες της Πληροφόρησης, που γνωρίζουν πώς να αξιοποιούν την κοινωνία της πληροφορίας με κάθε παρεχόμενο μέσο, προωθώντας την πληροφοριακή κουλτούρα μέσω εκπαίδευσης χρηστών, σεμιναρίων και άλλων ποικίλων δράσεων.


Καταφύγιο εν καιρώ κρίσης
ΜΕ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ παρατηρείται από την ΚΕΒΕΠ ότι οι βιβλιοθήκες κάποιων μεγάλων κυρίως δήμων της Κύπρου κάνουν προσπάθειες για ανάπτυξη, εμπλουτισμό, εκσυγχρονισμό, στελέχωση με προσοντούχους βιβλιοθηκονόμους και άνοιγμα στην τοπική κοινωνία. Οι δημοτικές βιβλιοθήκες πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού, ώστε να καταστούν πόλος έλξης για δημότες κι όχι μόνο. Στις κτηριακές και τεχνολογικές υποδομές πρέπει να δοθεί η δέουσα σημασία ώστε να αποτελέσουν σύγχρονα κι ελκυστικά κέντρα πληροφόρησης, πολιτισμού και ψυχαγωγίας. Όσον αφορά στον εμπλουτισμό της συλλογής, πρέπει να γίνει επένδυση σε οπτικοακουστικό υλικό και αίθουσες πολυμέσων, αλλά και σε ηλεκτρονικό υλικό, ώστε να καταστούν υβριδικές βιβλιοθήκες. Επίσης να δημιουργήσουν παιδικές βιβλιοθήκες, ευχάριστες και κατάλληλα εξοπλισμένες, όπου με την εισαγωγή προγραμμάτων και εκδηλώσεων σε συνεργασία με τα σχολεία της περιοχής να ενθαρρύνουν τα παιδιά να ανακαλύψουν τον κρυμμένο πλούτο της βιβλιοθήκης. Εν καιρώ κρίσης, η δημόσια βιβλιοθήκη μπορεί να αποδειχθεί καταφύγιο, κάτι που έχει παρατηρηθεί στο εξωτερικό τον τελευταίο καιρό, όπου έχει ανέβει η χρήση των βιβλιοθηκών και ο δανεισμός βιβλίων.

Για την ενίσχυση της φιλαναγνωσίας, ειδικότερα στις κρίσιμες ηλικίες για την ανάπτυξη της αναγνωστικής συμπεριφοράς του παιδιού και του εφήβου, πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες από τους εκπαιδευτικούς και τις σχολικές βιβλιοθήκες, όπως συχνές επισκέψεις συγγραφέων και εικονογράφων στα σχολεία, συχνές εκθέσεις παιδικού και νεανικού βιβλίου, παρουσιάσεις βιβλίων, αφήγηση παραμυθιού με διαδραστικό χαρακτήρα, σε χώρους όπου τα παιδιά θα μπορούν να συμμετάσχουν παίζοντας, ζωγραφίζοντας και δημιουργώντας με διάφορους τρόπους. Θετικά θα συμβάλει η λειτουργία λεσχών ανάγνωσης στη δημοτική εκπαίδευση. Είναι σημαντικό τα παιδιά από μικρή ηλικία να εξοικειωθούν με τις βιβλιοθήκες, συνεπώς η επίσκεψη των παιδιών μαζί με τους δασκάλους τους για άμεση επαφή με τη βιβλιοθήκη γεννά το ενδιαφέρον για τον χώρο και τις υπηρεσίες του. Πολύ βοηθητική είναι η οργάνωση ημερίδων/ ειδικών σεμιναρίων για την επιμόρφωση των στελεχών εκπαίδευσης για το πώς μπορεί να συμπεριληφθεί το βιβλίο και η ανάγνωση στα εκπαιδευτικά προγράμματα. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού οφείλει καταρχήν να κατανοήσει ότι η σχολική βιβλιοθήκη πρέπει επιτέλους να ενταχθεί στο πλαίσιο διδασκαλίας και μάθησης και να στελεχώσει τις βιβλιοθήκες με προσοντούχους βιβλιοθηκονόμους. Παράλληλα, οφείλει να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάπτυξη προγραμμάτων δράσης για εμπλοκή εκπαιδευτικών, μαθητών, γονέων και σχολικών εφορειών, αλλά πρέπει επίσης να συνεργαστεί και να αξιοποιήσει τις λέσχες ανάγνωσης, που άρχισαν τελευταίως να δημιουργούνται με ιδιωτική πρωτοβουλία σε Λευκωσία και Λεμεσό. Η ΚΒ πρέπει να δώσει βαρύτητα στο θέμα, προωθώντας εκδηλώσεις και σε συνεργασία με το Υπουργείο, τα σχολεία, συγγραφείς, εκδότες, λέσχες ανάγνωσης και τη βιβλιοθηκονομική κοινότητα.Από την άλλη, η Πολιτεία καλείται να συμβάλει αποφασιστικά επενδύοντας στην πρόσληψη και αξιοποίηση των βιβλιοθηκονόμων και ενισχύοντας τους προϋπολογισμούς των βιβλιοθηκών.

Βιβλιοθήκες στην ηλεκτρονική εποχή
Με τη χρήση των ηλεκτρονικών πηγών γενικότερα (η-βιβλία, η-περιοδικά, βάσεις δεδομένων, ψηφιοποιημένο οπτικό και ακουστικό υλικό), η λειτουργία της βιβλιοθήκης αλλάζει σε μεγάλο βαθμό, αφού πλέον είναι αναγκαίος ο εξοπλισμός και τα λογισμικά για αξιοποίηση του ψηφιακού περιεχομένου και η εκπαίδευση των χρηστών. Οι βιβλιοθηκονόμοι πρέπει να κινούνται με ταχύτητα και ευελιξία, να παρακολουθούν τις συνεχώς μεταβαλλόμενες τεχνολογικές εξελίξεις και να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Οι ίδιοι οι χρήστες πλέον θα χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό υλικό μιας βιβλιοθήκης εξ αποστάσεως, δηλαδή από το σπίτι ή οπουδήποτε αλλού, άρα η βιβλιοθήκη πρέπει να παρέχει κατάλληλους μηχανισμούς δικτύωσης και προώθησης του περιεχομένου της μέσω απομακρυσμένης πρόσβασης. Το έντυπο υλικό δεν προβλέπεται να εξαφανιστεί ή να πάψει να χρησιμοποιείται από βιβλιοθήκες και χρήστες, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον.

Δικτύωση κυπριακών βιβλιοθηκών
Η δικτύωση των κυπριακών βιβλιοθηκών είναι ένα αποφασιστικό βήμα προς την πληρέστερη χρήση του πλούσιου αλλά άγνωστου και αναξιοποίητου βιβλιολογικού πλούτου. Όταν λέμε «δικτύωση» εννοούμε σε πρώτο επίπεδο τη διασύνδεση των καταλόγων όλων των βιβλιοθηκών, την υιοθέτηση κοινών πολιτικών καταλογογράφησης και τη συνεργατική καταλογογράφηση, όπως και τη δημιουργία δικτύου διαδανεισμού, δηλαδή τη δυνατότητα δανεισμού υλικού μεταξύ βιβλιοθηκών, ώστε να αποφεύγεται η απόκτηση πολλών αντιτύπων από διαφορετικές βιβλιοθήκες. Το μικρό μέγεθος της Κύπρου προσφέρει πολλές πρακτικές δυνατότητες για δικτύωση. Προς την κατεύθυνση του συλλογικού καταλόγου δημιουργήθηκε πριν αρκετά χρόνια το δίκτυο CLΝ (CyprusLibrariesΝetwork), ο πρώτος διαδικτυακός τόπος που συγκέντρωνε ηλεκτρονικούς καταλόγους κυπριακών βιβλιοθηκών, με ξεχωριστή όμως αναζήτηση στον καθένα.

Από πέρυσι έχει δημιουργηθεί ένας πραγματικός Συλλογικός Κατάλογος Κυπριακών Βιβλιοθηκών, ένα ενιαίο διαδικτυακό περιβάλλον ταυτόχρονης αναζήτησης σε 40 κυπριακές βιβλιοθήκες. Ο ΣΚαΚυΒ βρίσκεται στον ιστότοπο skkb.lib.ntua.gr <http://skkb.lib.ntua.gr> και οποιοσδήποτε μπορεί να αναζητήσει υλικό των βιβλιοθηκών ανά πάσα στιγμή και από οποιοδήποτε σημείο του κόσμου. Ως επιπρόσθετη υπηρεσία, βρίσκεται αυτή τη στιγμή στα σκαριά το πρώτο ηλεκτρονικό δίκτυο διαδανεισμού. Οι χρήστες θα έχουν τη δυνατότητα να αναζητούν υλικό σε διάφορες βιβλιοθήκες, να βλέπουν τη διαθεσιμότητα των τίτλων που τους ενδιαφέρουν και να υποβάλλουν ηλεκτρονικά τα αιτήματά τους. Ήδη, εδώ και δύο χρόνια, λειτουργεί δίκτυο συνεργασίας δανεισμού μεταξύ των τριών δημοσίων Πανεπιστημίων κι ενός ιδιωτικού.

Ένα ανώτερο επίπεδο δικτύωσης είναι η κοινή αγορά πληροφοριακών πηγών από πολλές βιβλιοθήκες μαζί, πράγμα που μεταφράζεται σε αποδοτικότερη αξιοποίηση των οικονομικών πόρων που διαθέτει κάθε μια ξεχωριστά. Στις κοινές αγορές, πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξαν οι πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες, οι οποίες διαθέτουν το μεγαλύτερο μέρος των κονδυλίων τους για ηλεκτρονικό υλικό. Αντιλήφθηκαν εγκαίρως ότι εν τη οικονομική ενώσει η ερευνητική ισχύς κι έχουν ήδη κάνει βήματα συνεργασίας.

Επείγει η σύσταση Συμβουλίου Βιβλιοθηκών
Η ΚΕΒΕΠ σημειώνει με απογοήτευση ότι η πρόταση για σύσταση Συμβουλίου Κυπριακών Βιβλιοθηκών, που κατατέθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο εκ μέρους του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, ναυάγησε μετά από αντίδραση του Υπουργείου Οικονομικών. Η Ένωση θεωρεί απαράδεκτη και κοντόφθαλμη αυτή την πολιτική, δεδομένου ότι η πρόταση προνοούσε μηδενική αύξηση στον κρατικό προϋπολογισμό. Επειδή η πρόταση απορρίφθηκε από το Υπουργικό, ο τέως υπουργός Παιδείας προχώρησε στη δημιουργία Αd-hocεπιτροπής κυπριακών βιβλιοθηκών, η οποία όμως έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα και δεν έχει τη δυναμική, ούτε τη βαρύτητα του Συμβουλίου Βιβλιοθηκών. Κρίνεται ως απαραίτητη και επείγουσα η σύσταση του Συμβουλίου για την αποτύπωση κοινών πολιτικών, τη χάραξη κατευθυντήριων γραμμών και τον συντονισμό κοινών δράσεων για τις κυπριακές βιβλιοθήκες, εάν η Πολιτεία επιθυμεί πραγματικά να προωθήσει τα θέματα βιβλιοθηκών στην Κύπρο.


"Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ" Κυριακή, 11 Δεκεμβρίου 2011
Αρ. Φύλλου:
Σελίδα: Σελίς 41

Αυτό το κείμενο εκτυπώθηκε από Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ Online, στο http://www.philenews.com/digital/PrintForm.aspx?nid=4163878

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Αναγνώστες

Αρχειοθήκη ιστολογίου