16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών (1)

Μέσα στα πλαίσια της ενδουπηρεσιακής ενημέρωσης που γίνεται στους υπαλλήλους της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου, τα άτομα από τη Βιβλιοθήκη που έλαβαν μέρος στο 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών που έγινε στον Πειραιά, ανέλαβαν να κάνουν μια μικρή παρουσίαση με επιλεγμένες εισηγήσεις.

(Της Δέσποινας Λάμπρου)

Ο ρόλος του ιατρικού βιβλιοθηκονόμου στην Ελλάδα: προκλήσεις και προοπτικές.
Εισηγήτριες: Ευαγγελία Λάππα (Γενικό Νοσοκομείο ΚΑΤ) – Άρτεμις Χαλεπλίογλου (Ίδρυμα Βιοϊατρικών ερευνών Ακαδημίας Αθηνών)

Ιατρικές βιβλιοθήκες υπάρχουν σε πανεπιστήμια, σε ερευνητικά κέντρα, σε κέντρα του ΓΕΣΥ, σε νοσοκομεία και κλινικές, σε ασφαλιστικούς οργανισμούς, σε φαρμακευτικές εταιρείες κλπ.
Τέτοιες βιβλιοθήκες είναι πολύ εξειδικευμένες βιβλιοθήκες, και επομένως ανάλογη εξειδίκευση πρέπει να έχει και ο βιβλιοθηκονόμος. Υπάρχουν πολύ υψηλές απαιτήσεις στην ορολογία και στη διαχείριση της ιατρικής πληροφορίας.
Οι επιστήμες της υγείας, δηλαδή ιατρική, βιολογία, φαρμακολογία, βιοιατρική, κλπ, εξελίσσονται ραγδαία, και οι βιβλιοθηκονόμοι πρέπει να είναι ενημερωμένοι και Up to date!
Το υλικό που διαχειρίζονται είναι πολλαπλό: βιβλία, περιοδικά, εξειδικευμένες βάσεις, ηλ. Περιοδικά, ηλ. Βιβλία, συνέδρια, μελέτες κλπ.
Πλέον προκηρύσσονται θέσεις (στο εξωτερικό τουλάχιστον), για εξειδικευμένους ιατρικούς βιβλιοθηκονόμους. Στην Αμερική υπάρχει η εξειδικευμένη τεράστια και πολύ σημαντική NML, National Medical Library.
Οι εισηγήτριες μέσα από έρευνα με ερωτηματολόγια σε ιατρικές βιβλιοθήκες στην Ελλάδα συμπεραίνουν ότι οι βιβλιοθηκονόμοι που απασχολούνται σε αυτές δεν είναι εξειδικευμένοι, και ότι υπάρχει τεράστια ανάγκη για περαιτέρω επιμόρφωση και εξειδίκευση σε αυτό τον κλάδο.
Το καταληκτικό συμπέρασμά τους είναι ότι πρέπει οπωσδήποτε να προσφερθούν και στην Ελλάδα, όπως στο εξωτερικό, εξειδικευμένες σπουδές στην ιατρική βιβλιοθηκονομία, σε επίπεδο μάστερ, καθώς και οργάνωση των ιατρικών βιβλιοθηκονόμων, προσφορά σεμιναρίων κλπ.
Σελ. 432 πρακτικών.


Εμπλουτισμός περιεχομένου και ενίσχυση περιβάλλοντος πλοήγησης
Εισηγητές : Αργυρώ Παπούλια, Μάριος Μαυρίδης, Φίλιππος Κολοβός (Παν. Μακεδονίας)

Κατά τη διάρκεια των περασμένων χρόνων επενδύθηκε πολλύς χρόνος και χρήμα για την καταλογογράφηση. Όμως τον κατάλογο πρέπει να τον κατανοεί και ο απλός χρήστης, όχι μόνο ο βιβλιοθηκονόμος.
Ο χρήστης τον τελευταίο καιρό στρέφεται σε αναζήτηση στο ιντερνετ, αντί στον κατάλογο, γιατί έχει ανάγκη για περισσότερες λεπτομέρειες, εκτός από τις βιβλιογραφικές. Επομένως, για να φέρουμε τον κατάλογο όσο το δυνατόν πιο κοντά στον χρήση, α) το περιεχόμενο του καταλόγου πρέπει να εμπλουτιστεί, και β) να αναβαθμιστεί το περιβάλλον αναζήτησης σε αυτόν.
για εμπλουτισμό του περιεχομένου, πρέπει να ενσωματωθούν στον κατάλογο επιπρόσθετες πληροφορίες, δηλαδή να δίνονται στο χρήση περισσότερα access points: Κάποιοι τρόποι για αυτό είναι:
-TOC (Πίνακες περιεχομένων)
-Εικόνες των εξωφύλλων
-Περιλήψεις
-Βιβλιοκριτικές
-Βιογραφίες και άλλες πληροφορίες για τους συγγραφείς
-Άλλο οπτικό υλικό
-σύνδεση με ηλεκτρονικές πηγές – Online Πληροφορίες
Όλα αυτά μπορούν να ενσωματωθούν στη βιβλιογραφική εγγραφή είναι με ανεύρεση της πληροφορίας και επικόλλησης (copy-paste) σε πεδία του καταλόγου, όπως το 300 για γενικές σημειώσεις, το 327 για TOC κλπ, είτε με λινκς στο πεδίο 856, που να στέλλει σε περισσότερες πληροφορίες στο ιντερνετ.
ΠΡΟΣΟΧΗ όσον αφορά τη χρήση του 856!! Δεν πρέπει να γίνεται υπερβολή στη χρήση του, για να μην δίνονται πολλές και σχετικά άχρηστες, και συνεπώς επιβαρυντικές, πληροφορίες!!!
Όλες αυτές οι πληροφορίες φαίνονται από τον ΟΠΑΚ. Για να μπουν αυτές οι πληροφορίες στον κατάλογο, είτε αγοράζονται υπηρεσίες, κυρίως για το ξενόγλωσσο υλικό, από εταιρείες όπως η SYndetic Solutions, ή η Blackwell, ή προστίθενται από τους καταλογογράφους. Δηλαδή είτε πληκτρολογείται η πληροφορία, είτε σκανάρεται και περνιέται στο σύστημα, είτε ενσωματώνεται με copy paste.
Υπάρχουν επίσης διαθέσιμες δωρεάν πληροφορίες που μπορούν να ενσωματωθούν στον κατάλογο, από εταιρείες όμως η Amazon, η Google scholar, από ιστοσελίδες των εκδοτών, από τη βιβλιογραφική βάση ΒΙΒΛΙΟΝΕΤ, από το ΕΚΕΒΙ κλπ.
Στο LC υπάρχει η υπηρεσία BEAT: Bibliographic enrichment advisory team: συνδέουν τις εγγραφές με ηλεκτρονικές πηγές.
Στο Παν. Μακεδονίας εφαρμόστηκε ο εμπλουτισμός, για ξενόγλωσσα βιβλία με αγορά υπηρεσιών από την Syndetic Solutions, που με ετήσια συνδρομή στοιχίζει 4-5 σεντ ανά εγγραφή.
Για ελληνικά βιβλία με έργο των καταλογογράφων. Τα αποτελέσματα κρίνονται ως πολύ καλά! Η ζήτηση του υλικού ΚΑΙ αυξήθηκε ΚΑΙ μειώθηκε, γιατί οι χρήστες βρήσκουν πιο εύκολα αυτό που θέλουν, ή καταλαβαίνουν μέσω των πληροφοριων ότι το συγκεκριμένο βιβλίο πχ δεν τους κάνει, και έτσι δεν το ζητούν και δεν το δανείζονται (άρα, μείωση άχρηστης διακίνησης/δανεισμού υλικού).
Κάτι άλλο που εφαρμόστηκε στο ΜΑΚΕ με καλά αποτελέσματα είναι η ηλεκτρονική ξενάγηση στη ΒΙΒ του ΜΑΚΕ. Μεταξύ άλλων γίνεται ΟΠΤΙΚΗ παρουσίαση στον οθόνη, της θέσης του τεκμηρίου, μέσα στο βιβλιοστάσιο!
Αυτό σε συνδυασμό με τον με τον εμπλουτισμό φέρνει μεγαλύτερη και πιο στοχευμένη χρήση του υλικού.
Σελ. 597 πρακτικών.



Μοντέλο συνεργατικής καταλογογράφησης στα πλαίσια του ΣΚΕΑΒ
Εισηγητής Γιώργος Χριστοδούλου (ΑΠΘ)

Η δημιουργία ΣΚ και κατανεμημένων καταλόγων (Αργώ, Ζέφυρος) στην Ελλάδα είναι μεγάλο επίτευγμα αλλά δεν είναι αρκετό. Υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να γίνουν ακόμα, και ειδικά για να επιτύχουμε πραγματική συνεργατική καταλογογράφηση.
Παραδείγματα αποτελεσματικής συνεργατικής καταλογογράφησης είναι το PCC (program for cooperative cataloging) stis USA, o COPAC sto UK, ο οποιος συμμετέχει στο PCC, και άλλα προγράμματα στην Πολωνία, που έχει κοινό αρχείο ΚΟ από το 1992, στην πρώην Γιουγκοσλαβία που υπάρχει ΜΑΣΤΕΡ ΣΚ από χρόνια, και αλλού.
Ο εισηγητής ο οποίος είναι στην ομάδα του ΣΚ, προτείνει ένα μοντέλο συνεργατικής καταλογογράφησης στα πρότυπα του PCC, που να βασίζεται στον ΣΚ, στην δημιουργία Εθνικού Αρχείου Καθιερωμένων Όρων, σε κοινά εργαλεία (περιλαμβάνεται και πρόνοια για μετάφραση στα ελληνικά βασικών εγχειριδίων, το ΜΑΚΕ ήδη μεταφράζει επίσημα κάποια Manuals του LC) και κοινά πρότυπα και πολιτικές (βασική πολιτική είναι ο καθορισμός εγγραφής-πυρήνα (core record), δηλαδή τι πρέπει να περιλαμβάνει οπωσδήποτε μια εγγραφή).
Το μοντέλο αυτό στηρίζεται πάνω στη δημιουργία και συνεχή ανάπτυξη επιτροπών:
- Επιτροπή πολιτικής
- Διαρκής επιτροπή περιγραφικής καταλογογράφησης
- Διαρκής επιτροπή θεματικής καταλογογράφησης
- Ομάδα ανάπτυξης αυτοματοποίησης
- Ομάδα προτύπων
- Ομάδα εκπαίδευσης
- Γραφείο καθιερώσεων (στα πρότυπα του PCC –SACO –NACO, και αξιοποιώντας την ήδη υπάρχουσα δουλειά των ΚΟ της ΕΒΕ και του ΑΠΘ
Όλα αυτά έχουν ως τελικό στόχο τη βέλτιστη βοήθεια στους χρήστες, τόσο σε αναζήτηση βιβλιογραφίας όσο και στον διαδανεισμό.
Σελ 706 των πρακτικών.


Συλλογικός κατάλογων των πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών της Γαλλίας (SUDOC)
Εισηγήτρια Κατερίνα Χατζοπούλου (Πανεπ. Βιβλιοθήκη Νίκαιας)

Η Γαλλία είναι πάρα πολύ μπροστά όσον αφορά τις επενδύσεις που κάνει στην παιδεία, και θεωρεί τις βιβλιοθήκες το Α και το Ω όσον αφορά την εκπαίδευση και την έρευνα, με τα ανάλογα αποτελέσματα. Εδώ και χρόνια έχει αναγνωρίσει την ύψιστη σημασία των βιβλιοθηκών, και έχει επενδύσει χρόνο και χρήμα σε αυτές.
Η Γαλλία έχει πάνω από 160 πανεπιστημιακά ιδρύματα, και 2.5 εκ. φοιτητές.
Το 1994 δημιουργήθηκε κάτω από το ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, (και αυτό τα λέει όλα!), ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, η ΑΒΕς, Agence bibliographique de l’ensegnement superieur.
Μέσα από αυτήν δημιουργήθηκε ο Συλλογικός Κατάλογος των ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΩΝ βιβλιοθηκών (διαφορά με ΒΝΦ: ΕΘΝΙΚΗ βιβλιοθήκη). (SUDOC)
Ο SUDOC διαθέτει 7.5 εκ. εγγραφές, και 24 εκ. αντίτυπα, σε 2000 πανεπιστημιακών και ερευνητικών ιδρυμάτων.

Το όλο εγχείρημα αντιμετωπίστηκε ως εθνικό θέμα, με χάραξη εθνικής στρατηγικής, και θεώρησης της βιβλιοθήκης ως μέρους της εθνικής υποδομής, για την έρευνα, τη γνώση, την ανταγωνιστικότητα. (σε αντίθεση με Κύπρο, Ελλάδα κλπ, όπου όλα αντιμετωπίζονται αποσπασματικά, χωρίς όραμα, τα υπουργεία δεν ασχολούνται κλπ)