Αναπολούσε αιματοβαμμένες και ένδοξες στιγμές της κυπριακής ιστορίας, με το δάχτυλό του να υποδεικνύει μια προκήρυξη για την αναχώρηση του Βρετανού κυβερνήτη Χάρντινγκ. «Φεύγεις από το ελληνικό νησί με την κατάρα τού αλλά κι κατεξευτελισμένος και ταπεινωμένος από μια δράκα ηρώων». Πρόκειται για τον αγωνιστή της ΕΟΚΑ, Ρένο Λυσιώτη, ο οποίος παρέδωσε χθες στο Μουσείο Αγώνα τα τελευταία κειμήλια που κατείχε στη φύλαξή του. «Τώρα που το λαμπερό, ανέσπερο φως της ζωής αρχίζει να τρεμοσβήνει, που το βάρος του χρόνου κυρτώνει τους ώμους μου, τώρα που αγγίζει η ώρα όπου θα γίνει το κάλεσμα για το τελευταίο ταξίδι, είμαι έτοιμος να ξεκινήσω με ένα μεγάλο χαμόγελο στα χείλη γιατί πρόσφερα στην πατρίδα ό,τι μου ζήτησε, γιατί έδωσα στην πατρίδα, στην κοινωνία και στον άνθρωπο ό,τι μπορούσα, χωρίς ποτέ να ζητήσω αντάλλαγμα».
Φανερά συγκινημένος και περήφανος, ο κ. Λυσιώτης, προσέφερε τρία αρχεία με την ευχή να συντηρηθούν, να διαφυλαχθούν και να μελετηθούν από τις νέες γενιές. «Με την ελπίδα να μάθουν τα παιδιά και τα εγγόνια μας να αγαπούν και να υπηρετούν την πατρίδα, χωρίς να ζητούν ή να θέλουν ανταλλάγματα», είπε χαρακτηρίστηκα.
Όπως εξήγησε, το πρώτο αρχείο περιλαμβάνει την τετρασέλιδη γραπτή αναφορά του «προς τον αρχηγό Διγενή, με ημερομηνία 7 Ιουλίου 1959, για την εκτέλεση της διαταγής του όπως παραδοθεί η σορός του δολοφονηθέντος αγωνιστή, Γιαννάκη Στεφανίδη, στους οικείους του και να ταφεί με τιμές». Περιέχεται, επίσης, επιβεβαίωση για την παραπάνω διαταγή από τον Ανδρέα Αζίνα, την οποία είχε διαβάσει τότε, αφού την παρέλαβε από τον Διγενή στην Αθήνα για να την παραδώσει στον Ρένο Λυσιώτη. Επίσης, υπάρχει «η επιμνημόσυνη ομιλία μου για τον Στεφανίδη στις 8 Φεβρουάριου 2004, όπως και το ιστορικό παράδοσης της σορού, που είναι και η τελευταία αποστολή που μου ανατέθηκε από τον Διγενή».
Το δεύτερο αρχείο, περιέχει 62 προκηρύξεις της ΕΟΚΑ, εκ των οποίων 47 φέρουν χειρόγραφες ημερομηνίες και επτά είναι δακτυλογραφημένα κείμενα με την ιδιόχειρη υπογραφή του Διγενή, προτού μετατραπούν σε πολυγραφημένες προκηρύξεις.
Το τρίτο αρχείο περιλαμβάνει «σχέδιο του διαμερίσματος C στα κρατητήρια της Πύλας, όπου διέμενα, και έγχρωμη φωτογραφία της αφίσας του θεατρικού έργου “Μπλοκ C” που ανεβάσαμε στα κρατητήρια - και τα δύο από το χέρι του D.P. 519, μετέπειτα σκηνοθέτη Μιχάλη Παπά». Επίσης, περιέχει το τραγούδι «Ω, αρχηγέ της Κύπρου Διγενή», που οι κρατούμενοι τραγουδούσαν κάθε απόγευμα σε παρατάξεις, πριν εγκλειστούν στους θαλάμους. Τρία χειρόγραφα με σατιρικά ποιήματα αγωνιστών κρατουμένων και μια πληθώρα αντιγράφων χειρόγραφων επιστολών του κ. Λυσιώτη προς τον κυβερνήτη, τον διοικητή του κρατητηρίου, το συμβούλιο Εκκλησιών, τη διοίκηση των Φυλακών και άλλες Αρχές. «Επίσης, κατάλογο 1.482 κρατουμένων στην Πύλα, όπως και κατάλογο 75 νεαρών κρατουμένων, αιτούντων άδεια από την αποικιακή κυβέρνηση για μετάβαση στο εξωτερικό για σπουδές, καταρρίπτοντας έτσι την κυβερνητική δικαιολογία ότι εκρατούντο γιατί ήταν επικίνδυνοι για την ασφάλεια, αφού ήθελαν να φύγουν από το νησί». Το αρχείο περιέχει, τέλος, διάφορα άλλα τεκμήρια, όπως έγχρωμη αφίσα με το πρόγραμμα εορτασμού της 25ης Μαρτίου στα κρατητήρια, διάφορες φωτογραφίες, ομιλίες και άλλα.
Ο κ. Λυσιώτης το 2017 είχε επίσης παραδώσει στο Μουσείο Αγώνος γύρω στις 200 φωτογραφίες από τα κρατητήρια Πύλας. Το αρχείο είναι πλέον αναρτημένο σε ψηφιακή μορφή στην πλατφόρμα της Κυπριακής Βιβλιοθήκης, με τον τίτλο «Αδάμαστες Ψυχές». Επιπλέον, το 2019 παρέδωσε το χειρόγραφο ημερολόγιό από την περίοδο της κράτησής του και ένα ογκωδέστατο λεύκωμα «Μνήμη Αγώνος».
Δέσποινα Ψύλλου - Φιλελεύθερος, 3/2/2023
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου