Η λειτουργία της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου δεν αναιρεί αλλά επιβεβαιώνει την ανάγκη δημιουργίας Κρατικής.
Πέρασαν 20 χρόνια από τότε που η νέα βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου ορίστηκε στο χωροταξικό σχέδιο της Πανεπιστημιούπολης. Άλλα 15,5 από τότε που η αρχιτεκτονική ιδέα του Ζαν Νουβέλ έγινε αποδεκτή. Κι ακόμη επτά γεμάτα από την ορισμένη ημερομηνία έναρξης των κατασκευαστικών εργασιών, η διάρκεια των οποίων είχε υπολογιστεί στα τρία (3) χρόνια... Ακόμη κι η απόφαση του Πανεπιστημίου Κύπρου να ορίσει την υπέρλαμπρη και καταυγασμένη τελετή εγκαινίων για το τέλος Νοεμβρίου αποδείχτηκε βεβιασμένη, αφού το έργο, από την εξωτερική τουλάχιστον πλευρά, δεν είναι ακόμη έτοιμο και φτάσαμε αισίως στο 2019.
Αν ήταν καμιά τράπεζα ή ο πύργος που εδράζεται κάποια πολυεθνική, θα ξεφύτρωνε από τη μια νύχτα στην άλλη. Αλλά τα έργα πολιτιστικής υποδομής στην Κύπρο τα οραματίζεται ο παππούς και τα εγκαινιάζει ο εγγονός. Κάλλιο αργά παρά ποτέ, το Κέντρο Πληροφόρησης -Βιβλιοθήκη «Στέλιος Ιωάννου» θα είναι σύντομα έτοιμο. Και για όσους δεν το έχουν συνειδητοποιήσει, φιλοδοξεί να βγάλει την πιο υποανάπτυκτη πολιτιστικά χώρα της Ευρώπης από τον βιβλιοθηκονομικό μεσαίωνα. Αυτό ίσως να μην είναι και τόσο υπερβολικό. Για να μην πω ότι στην εποχή του Λεόντιου Μαχαιρά και των Λουζινιανών η κατάσταση να ήταν και καλύτερη. Σίγουρα θα έτρεφαν μεγαλύτερο σεβασμό στον θεσμό της κρατικής βιβλιοθήκης.
Κρατική, είπα; Αυτή του Πανεπιστημίου δεν είναι και ούτε μπορεί να υποκαταστήσει την υπολειτουργική κρατική βιβλιοθήκη της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία πολύ θα ήθελε να μοιάζει με ανάλογες τριτοκοσμικών χωρών. Της Μπουρκίνα Φάσο, λ.χ. λειτουργεί από το 1996 στην Ουαγκαντουγκού και εξυπηρετεί έντιμα τις ανάγκες μιας χώρας το 66% των κατοίκων της οποίας είναι αναλφάβητοι.
Ας μη συγκρίνουμε και με μεγέθη, διότι στη Μάλτα, 30 φορές μικρότερη σε έκταση από την Κύπρο και μισή σε πληθυσμό, η Bibliotheca λειτουργεί με επιτυχία εδώ και δύο αιώνες σ’ ένα καίριο τοπόσημο της Βαλέτας και φροντίζει ν’ αναπτύσσεται και να εξελίσσεται συνεχώς. Θυμίζω ότι η χώρα αυτή είδε το πουλί της ανεξαρτησίας να πετά τέσσερα χρόνια ΜΕΤΑ την Κύπρο, ενώ οι τελευταίοι Βρετανοί στρατιώτες ξεκουμπίστηκαν μόλις το 1979. Αυτό ως απάντηση στο ξεφτισμένο επιχείρημα για τη «φουκαριάρα» νήσο των Αγίων που δεν άφησαν οι ξένοι δυνάστες να ορθοποδήσει.
Την άποψη που επικρατεί γενικότερα στο νησί για τον θεσμό των βιβλιοθηκών είχε συνοψίσει τις προάλλες ο Δήμος Λευκωσίας που –έστω και προσωρινά- μετέτρεψε εν μία νυχτί τη Δημοτική Βιβλιοθήκη σε υπηρεσία είσπραξης δημοτικών τελών. Η περίπτωση της κρατικής βιβλιοθήκης, εντούτοις, είναι κάτι διαφορετικό. Δεν είναι χώρος που «πάμε για να δανειστούμε βιβλία». Είναι ο οργανισμός που αποθησαυρίζει το πιο πολύτιμο κομμάτι της πνευματικής περιουσίας μιας χώρας. Εκτός κι αν δεν το πήραμε ακόμη απόφαση ότι είμαστε κανονική χώρα και περιμένουμε ακόμη την -μονή ή διπλή- ένωση με κάποιο άλλο κράτος για να δούμε τι θα κάνουμε.
Έξω από βιβλία, μελέτες, περγαμηνές και χειρόγραφα, ιστορικά ντοκουμέντα κ.λπ. μια κανονική κρατική βιβλιοθήκη συγκεντρώνει, φυλάσσει και διαχειρίζεται το αρχείο του έντυπου τύπου, φωτογραφικό, οπτικοακουστικό κι άλλο αρχειακό υλικό, χάρτες, φιλοτελικά αντικείμενα, αφίσες, μουσικές συνθέσεις, σημαντικές ηχογραφήσεις. Δεν έχει μόνο βιβλιοστάσια και αναγνωστήρια, αλλά αίθουσες προβολών και υπολογιστών, χώρους συναντήσεων και εργαστηρίων, ερευνητικές μονάδες, σύγχρονο εξοπλισμό διατήρησης και συντήρησης κι έχει απαντήσεις στις διαρκώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις και προκλήσεις της ψηφιακής εποχής.
Στην Ελλάδα της κρίσης επενδύθηκαν σχεδόν 10 εκατομμύρια ευρώ μόνο για τη μετάβαση- μετεγκατάσταση της Εθνικής Βιβλιοθήκης στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, που εκσυγχρονίζει ένα θεσμό που χρονολογείται από το 1832. Εμείς δεν τα χρειαζόμαστε όλα αυτά, βολευόμαστε μια χαρά με τα διασκορπισμένα κτήρια της απωθητικής Κυπριακής Βιβλιοθήκης και το ΓΤΠ. Τώρα ειδικά, που είναι έτοιμη κι η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου θα αυτοπαραμυθιαστούμε ότι σκίζουμε κι από υποδομές, κάνοντας ότι δεν καταλαβαίνουμε την ειδοποιό διαφορά μεταξύ μιας κρατικής και μιας ακαδημαϊκής.
Στο μεταξύ, η κανονική Κυπριακή Βιβλιοθήκη δεν είναι ούτε καν στα σκαριά, παρά έχει χωροθετηθεί αόριστα και ανεπίσημα σ’ ένα τεμάχιο του «φιλέτου» της Αρχιγραμματείας επί της λεωφόρου Βύρωνος. Δηλαδή, ζήτημα είναι αν θα προλάβουν να τη δουν τα δισέγγονά μας...
Φιλελεύθερος της Κυριακής 11/11/2018
Γιώργος Σαββινίδης
Πέρασαν 20 χρόνια από τότε που η νέα βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου ορίστηκε στο χωροταξικό σχέδιο της Πανεπιστημιούπολης. Άλλα 15,5 από τότε που η αρχιτεκτονική ιδέα του Ζαν Νουβέλ έγινε αποδεκτή. Κι ακόμη επτά γεμάτα από την ορισμένη ημερομηνία έναρξης των κατασκευαστικών εργασιών, η διάρκεια των οποίων είχε υπολογιστεί στα τρία (3) χρόνια... Ακόμη κι η απόφαση του Πανεπιστημίου Κύπρου να ορίσει την υπέρλαμπρη και καταυγασμένη τελετή εγκαινίων για το τέλος Νοεμβρίου αποδείχτηκε βεβιασμένη, αφού το έργο, από την εξωτερική τουλάχιστον πλευρά, δεν είναι ακόμη έτοιμο και φτάσαμε αισίως στο 2019.
Αν ήταν καμιά τράπεζα ή ο πύργος που εδράζεται κάποια πολυεθνική, θα ξεφύτρωνε από τη μια νύχτα στην άλλη. Αλλά τα έργα πολιτιστικής υποδομής στην Κύπρο τα οραματίζεται ο παππούς και τα εγκαινιάζει ο εγγονός. Κάλλιο αργά παρά ποτέ, το Κέντρο Πληροφόρησης -Βιβλιοθήκη «Στέλιος Ιωάννου» θα είναι σύντομα έτοιμο. Και για όσους δεν το έχουν συνειδητοποιήσει, φιλοδοξεί να βγάλει την πιο υποανάπτυκτη πολιτιστικά χώρα της Ευρώπης από τον βιβλιοθηκονομικό μεσαίωνα. Αυτό ίσως να μην είναι και τόσο υπερβολικό. Για να μην πω ότι στην εποχή του Λεόντιου Μαχαιρά και των Λουζινιανών η κατάσταση να ήταν και καλύτερη. Σίγουρα θα έτρεφαν μεγαλύτερο σεβασμό στον θεσμό της κρατικής βιβλιοθήκης.
Κρατική, είπα; Αυτή του Πανεπιστημίου δεν είναι και ούτε μπορεί να υποκαταστήσει την υπολειτουργική κρατική βιβλιοθήκη της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία πολύ θα ήθελε να μοιάζει με ανάλογες τριτοκοσμικών χωρών. Της Μπουρκίνα Φάσο, λ.χ. λειτουργεί από το 1996 στην Ουαγκαντουγκού και εξυπηρετεί έντιμα τις ανάγκες μιας χώρας το 66% των κατοίκων της οποίας είναι αναλφάβητοι.
Ας μη συγκρίνουμε και με μεγέθη, διότι στη Μάλτα, 30 φορές μικρότερη σε έκταση από την Κύπρο και μισή σε πληθυσμό, η Bibliotheca λειτουργεί με επιτυχία εδώ και δύο αιώνες σ’ ένα καίριο τοπόσημο της Βαλέτας και φροντίζει ν’ αναπτύσσεται και να εξελίσσεται συνεχώς. Θυμίζω ότι η χώρα αυτή είδε το πουλί της ανεξαρτησίας να πετά τέσσερα χρόνια ΜΕΤΑ την Κύπρο, ενώ οι τελευταίοι Βρετανοί στρατιώτες ξεκουμπίστηκαν μόλις το 1979. Αυτό ως απάντηση στο ξεφτισμένο επιχείρημα για τη «φουκαριάρα» νήσο των Αγίων που δεν άφησαν οι ξένοι δυνάστες να ορθοποδήσει.
Την άποψη που επικρατεί γενικότερα στο νησί για τον θεσμό των βιβλιοθηκών είχε συνοψίσει τις προάλλες ο Δήμος Λευκωσίας που –έστω και προσωρινά- μετέτρεψε εν μία νυχτί τη Δημοτική Βιβλιοθήκη σε υπηρεσία είσπραξης δημοτικών τελών. Η περίπτωση της κρατικής βιβλιοθήκης, εντούτοις, είναι κάτι διαφορετικό. Δεν είναι χώρος που «πάμε για να δανειστούμε βιβλία». Είναι ο οργανισμός που αποθησαυρίζει το πιο πολύτιμο κομμάτι της πνευματικής περιουσίας μιας χώρας. Εκτός κι αν δεν το πήραμε ακόμη απόφαση ότι είμαστε κανονική χώρα και περιμένουμε ακόμη την -μονή ή διπλή- ένωση με κάποιο άλλο κράτος για να δούμε τι θα κάνουμε.
Έξω από βιβλία, μελέτες, περγαμηνές και χειρόγραφα, ιστορικά ντοκουμέντα κ.λπ. μια κανονική κρατική βιβλιοθήκη συγκεντρώνει, φυλάσσει και διαχειρίζεται το αρχείο του έντυπου τύπου, φωτογραφικό, οπτικοακουστικό κι άλλο αρχειακό υλικό, χάρτες, φιλοτελικά αντικείμενα, αφίσες, μουσικές συνθέσεις, σημαντικές ηχογραφήσεις. Δεν έχει μόνο βιβλιοστάσια και αναγνωστήρια, αλλά αίθουσες προβολών και υπολογιστών, χώρους συναντήσεων και εργαστηρίων, ερευνητικές μονάδες, σύγχρονο εξοπλισμό διατήρησης και συντήρησης κι έχει απαντήσεις στις διαρκώς μεταβαλλόμενες απαιτήσεις και προκλήσεις της ψηφιακής εποχής.
Στην Ελλάδα της κρίσης επενδύθηκαν σχεδόν 10 εκατομμύρια ευρώ μόνο για τη μετάβαση- μετεγκατάσταση της Εθνικής Βιβλιοθήκης στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, που εκσυγχρονίζει ένα θεσμό που χρονολογείται από το 1832. Εμείς δεν τα χρειαζόμαστε όλα αυτά, βολευόμαστε μια χαρά με τα διασκορπισμένα κτήρια της απωθητικής Κυπριακής Βιβλιοθήκης και το ΓΤΠ. Τώρα ειδικά, που είναι έτοιμη κι η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου θα αυτοπαραμυθιαστούμε ότι σκίζουμε κι από υποδομές, κάνοντας ότι δεν καταλαβαίνουμε την ειδοποιό διαφορά μεταξύ μιας κρατικής και μιας ακαδημαϊκής.
Στο μεταξύ, η κανονική Κυπριακή Βιβλιοθήκη δεν είναι ούτε καν στα σκαριά, παρά έχει χωροθετηθεί αόριστα και ανεπίσημα σ’ ένα τεμάχιο του «φιλέτου» της Αρχιγραμματείας επί της λεωφόρου Βύρωνος. Δηλαδή, ζήτημα είναι αν θα προλάβουν να τη δουν τα δισέγγονά μας...
Φιλελεύθερος της Κυριακής 11/11/2018
Γιώργος Σαββινίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου