Στις 9 Ιουνίου έχει καθιερωθεί να εορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Αρχείων. Στόχος της καθιέρωσης της ημέρας αυτής από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών είναι η ανάδειξη της χρησιμότητας των αρχείων για την κοινωνία και για τη χρηστή διακυβέρνηση και η ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία τους.
Οι πρώτες σκέψεις για την ανάγκη καθιέρωσης μιας διεθνούς ημέρας αφιερωμένης στα αρχεία έγιναν μόλις στις αρχές της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, σχετικά αργά, αν αναλογιστεί κανείς ότι υπάρχουν οργανωμένα αρχεία εδώ και αρκετούς αιώνες. Είχαν βέβαια καθιερωθεί, σε εθνικό επίπεδο, από ορισμένες χώρες, μέρες αφιερωμένες στα αρχεία, που στόχο είχαν, κυρίως, την ευαισθητοποίηση των κατοίκων, αλλά και των φορέων λήψης αποφάσεων για τη σπουδαιότητα των αρχείων. Ήταν μόλις, όμως, το 2004, κατά τις εργασίες του Διεθνούς Συνεδρίου Αρχείων (International Council on Archives) στη Βιέννη, όταν υιοθετήθηκε η απόφαση από τους 2000 συμμετέχοντες, για την κατάθεση αιτήματος στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών για την καθιέρωση μιας Διεθνούς Ημέρας Αρχείων.
Αρχείο, σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Αρχείων, είναι «το σύνολο των τεκμηρίων, ανεξάρτητα από το είδος ή το υπόστρωμά τους, τα οποία παράχθηκαν οργανικά και/ή συσσωρεύτηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από ένα συγκεκριμένο φυσικό πρόσωπο, μια οικογένεια ή ένα νομικό πρόσωπο/φορέα στη διάρκεια των δραστηριοτήτων και λειτουργιών τους». Ταυτόχρονα όμως, αρχείο είναι και ο φυσικός χώρος, στον οποίο είναι τοποθετημένες και φυλάσσονται οι αρχειακές συλλογές.
Στην Κύπρο, το μεγαλύτερο και πιο πλούσιο σε υλικό αρχείο είναι το Κρατικό Αρχείο. Άρχισε τη λειτουργία του το 1978, σύμφωνα με τον περί Δημοσίου Αρχείου Νόμο του 1972, για να διασφαλίσει τη διατήρηση των δημόσιων αρχείων. Το 1991, ο Νόμος αυτός αντικαταστάθηκε με τον περί Κρατικού Αρχείου Νόμο 208/91, με βάση τον οποίο λειτουργεί μέχρι και σήμερα. Υπάγεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως φέρει την ευθύνη για την εποπτεία και τη λειτουργία του.
Κύρια αποστολή του Κρατικού Αρχείου, ως τόπου φύλαξης των δημόσιων αρχείων, είναι να παραλαμβάνει από κυβερνητικά τμήματα και άλλα σώματα που υπόκεινται στον περί Κρατικού Αρχείου Νόμο τα αρχεία εκείνα που πρέπει να διαφυλαχτούν μόνιμα και να τα κρατεί για επίσημη χρήση. Παρέχει έτσι κοινή εξυπηρέτηση σε όλα τα τμήματα. Μέχρι σήμερα, φυλάσσονται πέραν των 15 χιλιομέτρων μήκους ραφιών από αρχεία, στην πλειοψηφία τους από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Φυλάσσονται βέβαια και μεμονωμένες ιδιωτικές συλλογές, οι οποίες παραχωρήθηκαν δωρεάν από τους ιδιοκτήτες τους, ώστε να τύχουν της απαιτούμενης συντήρησης και να διατεθούν στο ευρύ κοινό για ερευνητικούς σκοπούς.
Περισσότερες πληροφορίες για το Κρατικό Αρχείο μπορούν να αντληθούν από την ιστοσελίδα του στον σύνδεσμο http://www.mjpo.gov.cy/mjpo/statearchive.nsf/index_gr/index_gr?opendocument
Από Εφημερίδα "Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ", 10/6/2020
Τρία χρόνια αργότερα, το 2007, και αφού ενδιάμεσα είχε καθιερωθεί η 27η Οκτωβρίου ως Παγκόσμια Μέρα για την Οπτικοακουστική Κληρονομιά, το Διεθνές Συμβούλιο των Αρχείων αποφάσισε την καθιέρωση της 9ης Ιουνίου ως Διεθνούς Ημέρας Αρχείων. Στις 9 Ιουνίου 1948, είχε, εξάλλου, ιδρυθεί το Διεθνές Συμβούλιο των Αρχείων, υπό την αιγίδα της UNESCO.
Αρχείο, σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Αρχείων, είναι «το σύνολο των τεκμηρίων, ανεξάρτητα από το είδος ή το υπόστρωμά τους, τα οποία παράχθηκαν οργανικά και/ή συσσωρεύτηκαν και χρησιμοποιήθηκαν από ένα συγκεκριμένο φυσικό πρόσωπο, μια οικογένεια ή ένα νομικό πρόσωπο/φορέα στη διάρκεια των δραστηριοτήτων και λειτουργιών τους». Ταυτόχρονα όμως, αρχείο είναι και ο φυσικός χώρος, στον οποίο είναι τοποθετημένες και φυλάσσονται οι αρχειακές συλλογές.
Στην Κύπρο, το μεγαλύτερο και πιο πλούσιο σε υλικό αρχείο είναι το Κρατικό Αρχείο. Άρχισε τη λειτουργία του το 1978, σύμφωνα με τον περί Δημοσίου Αρχείου Νόμο του 1972, για να διασφαλίσει τη διατήρηση των δημόσιων αρχείων. Το 1991, ο Νόμος αυτός αντικαταστάθηκε με τον περί Κρατικού Αρχείου Νόμο 208/91, με βάση τον οποίο λειτουργεί μέχρι και σήμερα. Υπάγεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και ο Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως φέρει την ευθύνη για την εποπτεία και τη λειτουργία του.
Κύρια αποστολή του Κρατικού Αρχείου, ως τόπου φύλαξης των δημόσιων αρχείων, είναι να παραλαμβάνει από κυβερνητικά τμήματα και άλλα σώματα που υπόκεινται στον περί Κρατικού Αρχείου Νόμο τα αρχεία εκείνα που πρέπει να διαφυλαχτούν μόνιμα και να τα κρατεί για επίσημη χρήση. Παρέχει έτσι κοινή εξυπηρέτηση σε όλα τα τμήματα. Μέχρι σήμερα, φυλάσσονται πέραν των 15 χιλιομέτρων μήκους ραφιών από αρχεία, στην πλειοψηφία τους από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Φυλάσσονται βέβαια και μεμονωμένες ιδιωτικές συλλογές, οι οποίες παραχωρήθηκαν δωρεάν από τους ιδιοκτήτες τους, ώστε να τύχουν της απαιτούμενης συντήρησης και να διατεθούν στο ευρύ κοινό για ερευνητικούς σκοπούς.
Αυτός εξάλλου είναι και ο άλλος σημαντικός ρόλος του Κρατικού Αρχείου: να φυλάσσει, να συντηρεί και να διαθέτει τα αρχεία προς επιθεώρηση από το κοινό, σε ειδικά διαμορφωμένο Αναγνωστήριο. Οι συλλογές που φυλάσσονται στο Κρατικό Αρχείο αποτέλεσαν σημαντικό έρεισμα για την εκπόνηση αρκετών πτυχιακών, μεταπτυχιακών και διδακτορικών διατριβών, βιβλίων ιστορίας και λαογραφίας κ.ο.κ. Ακολουθώντας, επίσης, τις επιταγές της τεχνολογίας, το Κρατικό Αρχείο προβαίνει και σε ψηφιοποίηση αρχειακών συλλογών, με στόχο τη μελλοντική τους διάθεση στο διαδίκτυο. Στα πλαίσια του εκδοτικού του προγράμματος, έχει επιμεληθεί και εκδώσει 12 βιβλία με πρωτογενές υλικό, από τις διάφορες συλλογές του Κρατικού Αρχείου. Συμμετέχει, τέλος, στα Διεθνή και Ευρωπαϊκά Συμβούλια Αρχείων, ενώ φιλοξένησε το 2012 τις εργασίες των European Board of National Archivists και European Archives Group.
Επιστολή για βελτιωτικά έργα στο λιμάνι της Κερύνειας, με σχετική φωτογραφία, του 1911. Πηγή: Κρατικό Αρχείο: SA1:627/1907/1.
Περισσότερες πληροφορίες για το Κρατικό Αρχείο μπορούν να αντληθούν από την ιστοσελίδα του στον σύνδεσμο http://www.mjpo.gov.cy/mjpo/statearchive.nsf/index_gr/index_gr?opendocument
Από Εφημερίδα "Ο ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ", 10/6/2020
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου