Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού για τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας για
εκδόσεις του έτους 2011 ανακοίνωσαν οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του
Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, τα οποία θα απονείμει στους
διακριθέντες ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού Γιώργος Δημοσθένους στις
18 Δεκεμβρίου 2012, στις 19.30 στην Αίθουσα «Καστελλιώτισσα» στην
Λευκωσία.
Στην κατηγορία, Ποίηση, το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για εκδόσεις 2011,
μετά από κατά πλειοψηφία απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στην
Έλενα Τουμαζή – Ρεμπελίνα για το έργο «Έρχου» (εκδόσεις Αφή).
Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι ποιήματα της συλλογής «Έρχου»,
χαρακτηρίζονται από «λεπτή ποιητική ανάσα και απορρέουν από βιωματικές
καταθέσεις, με αναδιπλώσεις της μνήμης – κυρίως αυτής που άπτεται της
ερωτικής απώλειας».
Προστίθεται ότι «παρά τον υπερβολικό συναισθηματισμό, που αποτελεί και
την αχίλλειο πτέρνα του βιβλίου, η ποιητική γραφή της Έλενας Τουμαζή –
Ρεμπελίνας ισοζυγίζεται από την ευγενή διατύπωση, την καλλιεργημένη
γλώσσα και το ανάλαφρο άγγιγμα μέσα από πρίσμα υπαρξιακό και τούτο
επιτυγχάνεται με λυρικές αναγωγές σε θεμελιακά στοιχεία της ζωής που
κατακλύζονται από τρυφερότητα».
Στην κατηγορία Μυθιστόρημα, το Κρατικό Βραβείο για εκδόσεις 2011, μετά
από κατά πλειοψηφία απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στον
Ανδρέα Κάραγιαν για τη μυθιστορηματική βιογραφία «Ανήθικες ιστορίες:
Λονδίνο – Αλεξάνδρεια» (εκδόσεις Γαβριηλίδης).
Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι «Οι Ανήθικες ιστορίες: Λονδίνο –
Αλεξάνδρεια», «ανατέμνουν εξομολογητικά την προσωπική ζωή του συγγραφέα,
εν είδη αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος ενώ μέσα από τη συρραφή
στιγμιοτύπων χωρίς την κλασική αιτιολογική συνοχή, ο Ανδρέας Κάραγιαν
επιτυγχάνει να ανασυνθέσει, με εικονοπλαστική ζωντάνια και γλωσσική
ευαισθησία, τις έλξεις και απώσεις του σώματος και της ψυχής του».
Το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για εκδόσεις 2011, μετά από κατά
πλειοψηφία απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στο Νίκο Ορφανίδη
για το έργο «Ο νυχτερινός ποδηλάτης: Αφηγηματικές και άλλες στιγμές»
(εκδόσεις Ακτή) και στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι «μ το βιβλίο
του ‘Ο νυχτερινός ποδηλάτης: Αφηγηματικές και άλλες στιγμές’, ο Νίκος
Ορφανίδης συγκροτεί ένα βιωματικό ανθολόγιο μαρτυρικής είτε νοσταλγικής
ζωής, που προχωρεί πότε κλιμακωτά και πότε βουστροφηδόν μέσα στο χρόνο».
Προστίθεται ότι «βαθιά χαραγμένα μέσα του και φυλαγμένα για χρόνια
αισθήματα αναπηδούν και εξωτερικεύονται, υπαγορευμένα από μια πυρηνική,
σχεδόν, εσωτερική ανάγκη, μεταπλασμένη με αξιώσεις σε άρτια λογοτεχνική
γραφή».
Το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου / Μελέτης, μετά από κατά πλειοψηφία απόφαση
της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στο Φοίβο Κ. Κλόκκαρη για το έργο
«Τουρκική απειλή κατά του Ελληνισμού της Κύπρου» (εκδόσεις Επιφανίου).
Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι «παρά την τεχνική του δομή – λόγω
ακριβώς του θέματός του – το βιβλίο ‘Η τουρκική απειλή κατά του
Ελληνισμού της Κύπρου’ διαθέτει παράλληλα λογοτεχνικές αρετές και
πρόκειται για ένα καλογραμμένο και ισορροπημένο εγχειρίδιο, που καλύπτει
μεθοδικά και με εντυπωσιακή τεκμηρίωση όλες τις πτυχές της κυπριακής
τραγωδίας, με στόχο να επισημάνει τους κινδύνους και να προτείνει αλλαγή
στρατηγικής για την αντιμετώπιση του προβλήματος ασφάλειας του
Ελληνισμού της Κύπρου».
Προστίθεται ότι «ο συγγραφέας του βιβλίου Φοίβος Κ. Κλόκκαρης, που
τυγχάνει αντιστράτηγος εν αποστρατεία, διαθέτει πλήρη και αξιόπιστη
εποπτεία του θέματος και διερευνά τις σχετικές συνισταμένες με στοιχεία
και ντοκουμέντα και κριτήρια άκρως επιστημονικά».
Το Κρατικό Βραβείο Χρονικού / Μαρτυρίας, μετά από ομόφωνη απόφαση της
Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στον Ανδρέα Κλ. Σοφοκλέους για το έργο
«Συμβολή στην ιστορία του κυπριακού Τύπου. Τόμος Στ’, 1945-1960 Μέρος Α
και 1960-2010 Μέρος Β» (εκδόσεις Εν Τύποις).
Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι «η ογκώδης εργασία του Ανδρέα Κλ.
Σοφοκλέους ‘Συμβολή στην ιστορία του κυπριακού Τύπου. Τόμος Στ’
1945-1960 Μέρος Α και 1960-2010 Μέρος Β’ προϋποθέτει, πέρα από το μόχθο,
συγκέντρωση και επεξεργασία τεράστιου αρχειακού υλικού.
Προστίθεται ότι «είναι μάλιστα προς έπαινο του ερευνητή ότι ανήκει σε
εκείνους που δεν απαξιούν, αλλά αντίθετα έχουν το μεράκι να ασχοληθούν
με ελάσσονα (σε σχέση με τον κανόνα) ιστορικά ζητήματα και το
συγκεκριμένο έργο του Ανδρέα Σοφοκλέους, που όπως μαρτυρεί ο τίτλος του,
είναι εν προόδω, εξακολουθεί να ανασκάπτει και να φέρνει στην επιφάνεια
ξεχασμένο ή δυσεύρετο για τους μελετητές υλικό».
Στην κατηγορία Μελέτη για τη Λογοτεχνία και τον πολιτισμό από μη Κύπριο
συγγραφέα για την τριετία 2009-2011, μετά από ομόφωνη απόφαση της
Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται εξίσου στον Αλέξη Ζήρα για το έργο «Όψεις
της κυπριακής πεζογραφίας 1900-2000» (εκδόσεις Αίπεια – Σπίτι της
Κύπρου και Πάπυρος 2010) και στο Θεοδόση Πυλαρινό για το έργο «Εν
ειναλίη Κύπρω έσσετ’ αοιδός: Μελετήματα για την κυπριακή λογοτεχνία»
(εκδόσεις Αίπεια – Σπίτι της Κύπρου και Πάπυρος 2011).
Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι «τα συγκεκριμένα έργα των Αλέξη
Ζήρα και Θεοδόση Πυλαρινού κατακυρώνουν την πολύχρονη εντρύφηση των
διακεκριμένων ερευνητών στη λογοτεχνία της Κύπρου και κατά κάποιο τρόπο
αλληλοσυμπληρώνονται: το ένα καλύπτει περισσότερο πτυχές από την
ποιητική παράδοση της Κύπρου και το άλλο καταπιάνεται με όψεις της
κυπριακής πεζογραφίας».
Προστίθεται ότι «παρά την αυτοτέλεια των έργων, και τα δύο προσφέρουν
ένα ομόρριζο πλαίσιο διερεύνησης και ερμηνείας της εντόπιας λογοτεχνίας
με συγκροτημένο επιστημονικό λόγο, τόσο από έναν έγκυρο πανεπιστημιακό
νεοελληνιστή, όσο και από έναν καθιερωμένο κριτικό της λογοτεχνίας».
Το Κρατικό Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Λογοτέχνη, μετά από κατά
πλειοψηφία απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στη Μαρία Α.
Ιωάννου για το έργο «Η γιγαντιαία πτώση μιας βλεφαρίδας» (εκδόσεις
Γαβριηλίδης).
Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι τα διηγήματα από την «‘Γιγαντιαία
πτώση μιας βλεφαρίδας’ αποκαλύπτουν μια ταλαντούχο και ανερχόμενη
συγγραφέα με ο βιβλίο της να αποπνέει μια φρεσκάδα, χάρη στη ρέουσα και
κάποτε τολμηρή γλώσσα ενώ διακρίνεται παράλληλα για την πρωτοτυπία και
την ευρηματική του φαντασία.
Προστίθεται ότι «το ύφος της Μαρίας Α. Ιωάννου μαρτυρεί πως είναι ένα
γνήσιο τέκνο του καιρού της, ώστε να μπορεί να συνομιλεί δημιουργικά και
να αντλεί από σύγχρονους Ευρωπαίους συγγραφείς ενώ ιδιαίτερα
εντυπωσιάζει η ρυθμική του βιβλίου, το ξεκλείδωμα της σκέψης και οι
αιφνίδιοι εικονοπλαστικοί συνειρμοί του, αλλά και το γενικότερο άγγιγμα
του κοινωνικού και ιστορικού πλαισίου».
Το Κρατικό Βραβείο για Λογοτεχνικό έργο στην κυπριακή διάλεκτο, μετά από
ομόφωνη απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στον Αντώνη Κωνστ.
Ηλιάκη για το έργο «Κυπριώτικα δίστιχα και άλλα» (εκδόσεις Άνευ 2009)
ενώ στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι «με το βιβλίο του ‘Κυπριώτικα
δίστιχα και άλλα’ ο Αντώνης Κωνσταντίνου Ηλιάκης εμπλουτίζει τη
γραμματεία μας με ένα πρωτότυπο και απολαυστικό βιβλίο, που ενεργοποιεί
την κυπριακή διάλεκτο, ιδωμένη αιφνιδιαστικά από απρόσμενες γωνίες».
Προστίθεται ότι «ως ένα σημείο δοκιμάζει και την ίδια τη γλώσσα, καθώς
την χειρίζεται με ανατρεπτικούς συνδυασμούς ομοιοκαταληξιών, αλλά και
αναιρετική εικονοπλασία, που οφείλεται κυρίως στο παιγνίδισμα και την
ανάκληση σπάνιων γλωσσικών κυπριακών κοιτασμάτων» με αποτέλεσμα ο
Αντώνης Ηλιάκης να δημιουργεί τελικά με προσωπική διακινδύνευση το δικό
του ιδίωμα, εμφυσώντας νέο νόημα στις λέξεις με το παιγνιώδες ύφος του
και τον ενδογενή του υπερρεαλισμό».
Την Κριτική Επιτροπή για τις Κατηγορίες 1-8 των Κρατικών Βραβείων
Λογοτεχνίας αποτέλεσαν οι : Κυριάκος Χαραλαμπίδης (Πρόεδρος), Νάσος
Βαγενάς, Φώτης Δημητρακόπουλος, Γιώργος Μολέσκης, Μαρίνος Πουργούρης,
Άννα Τζούμα, Λουίζα Χριστοδουλίδου, εκτός από την κρίση για την
κατηγορία 6, από την οποία απείχε ο κ. Χαραλαμπίδης.
Εξάλλου, το Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας, μετά από κατά
πλειοψηφία απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στην Παναγιώτα
Πλησή για το έργο «Δεν είμαι τέρας, σου λέω!» (εκδόσεις Κέδρος).
Στο σκεπτικό βράβευσης αναφέρεται ότι σε αυτή την κατηγορία υπήρξαν 37
υποψήφια έργα και απονέμεται το βραβείο στην κ. Πλησή, «επειδή τα
περισσότερα μέλη της επιτροπής το ξεχωρίζουν ως το καλύτερο ανάμεσα στα
παιδικά λογοτεχνικά έργα που εκδόθηκαν το 2011».
Σύμφωνα με την κριτική επιτροπή, «πρόκειται για ένα ρεαλιστικό
μυθιστόρημα με πρωτότυπο θέμα, το σύνδρομο Άσπεγκερ, ένα καυτό καίριο
θέμα της εποχής μας, που αποτελεί μια μορφή του αυτισμού».
Προστίθεται ότι η Κριτική Επιτροπή, «χαρακτήρισε το έργο ιδιαίτερα
ενδιαφέρον, με εξαιρετική, ευαίσθητη αφήγηση και πρωτοτυπία στη
θεματολογία και τη γραφή του και δέχτηκε ότι είναι γραμμένο σε γλώσσα
απλή, λιτή, προπάντων παιδική και δεν λείπει το χιούμορ ενώ παρατήρησε
ακόμα ότι η συγγραφέας έχει μελετήσει το θέμα της για να μπορεί να
εμβαθύνει και να διατηρεί σφιγμένη την καρδιά του αναγνώστη από την αρχή
μέχρι το τέλος».
Το Κρατικό Βραβείο Νεανικής Λογοτεχνίας, μετά από κατά πλειοψηφία
απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, απονέμεται στο Νεόφυτο Νεοφυτίδη για το
έργο «Διηγήματα» (έκδοση Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου).
Η Κριτική Επιτροπή αναφέρει ότι στην κατηγορία αυτή υπήρχαν τρία
υποψήφια έργα και μετά από ενδελεχή και εμπεριστατωμένη συζήτηση
αποφασίστηκε κατά πλειοψηφία να απονεμηθεί το Κρατικό Βραβείο Νεανικής
Λογοτεχνίας για εκδόσεις 2011 στη συλλογή διηγημάτων με τίτλο
«Διηγήματα», του Νεόφυτου Νεοφυτίδη, η οποία απαρτίζεται από οκτώ
σύντομες ή εκτενέστερες ιστορίες.
Πιο συγκεκριμένα, αναφέρεται πως «τα περισσότερα μέλη της επιτροπής
δέχτηκαν ότι, παρά τα όποια μειονεκτήματά του, το έργο είναι γνήσιο
εφηβικό, ενώ οι πρωταγωνιστές, τα προβλήματά τους, τα θέματα είναι
αναμφισβήτητα σύγχρονα και καυτά θέματα, αλλά και κυπριακά».
Προστίθεται ότι «το έργο είναι γραμμένο με ευαισθησία και περιγραφική
ικανότητα, ενώ η γλωσσική ένδυση του νοήματος μέσα από τις επιφανειακές
δομές δείχνει καλό χειριστή της ελληνικής, με πηγαία έμπνευση και πολλές
δυνατότητες να αποδώσει ενδιαφέρουσες λογοτεχνικά μυθιστορηματικές
μυθοπλασίες και όχι μόνο διήγημα που ως λογοτεχνικό είδος είναι αρκετά
δύσκολο, ενώ ειδικά στην Κύπρο το εφηβικό διήγημα απαντάται σπάνια».
Την Κριτική Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Παιδικής / Νεανικής Λογοτεχνίας
αποτέλεσαν οι : Γιώργος Παπαντωνάκης (Πρόεδρος), Δώρος Θεοδούλου, Κώστας
Κατσώνης, Πέτρος Πανάου, Μαρία Πυλιώτου.
Δεν απονέμεται μετά από ομόφωνη απόφαση της Κριτικής Επιτροπής, το Κρατικό Βραβείο Εικονογράφησης Παιδικού / Νεανικού Βιβλίου.
Την Κριτική Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Εικονογράφησης αποτέλεσαν οι:
Γενεθλής Γενεθλίου (Πρόεδρος), Ευγενία Βασιλούδη, Λουίζα Καϊμάκη, Μαρία
Λοϊζίδου και Θεοδώρα Πυλιώτου.
http://www.philenews.com/el-gr/Eidiseis-Politismos/31/123774/anakoinothikan-ta-kratika-vraveia-logotechnias-gia-ekdoseis-tou-2011