Παρασκευή 5 Οκτωβρίου 2007

Το μεγαλύτερο πολιτιστικό σκάνδαλο αν όχι έγκλημα - Πολιτισμένοι με αλτζχάιμερ - η κυπριακή (εθνική βιβλιοθήκη)




(της Ρήνας Κατσελλή)

Τελευταία διάβασα, σε συνέντευξη του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού Άκη Κλεάνθους, μεγαλεπήβολα σχέδια για «έξι πυλώνες πολιτισμού» (εφημ. Ο Φιλελεύθερος 2/7/07 σελ. 34) και είδα στην τηλεόραση τον κο Κίκη Λαζαρίδη να περηφανεύεται για το Μέγαρο Πολιτισμού, που θα στοιχίσει εκατομμύρια (αρκετές δεκάδες από τα ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλα από τη τσέπη του φορολογούμενου Κύπριου πολίτη). Την ίδια στιγμή σε νοικιασμένο υπόγειο στη βιομηχανική περιοχή Στροβόλου, λιώνουν τόμοι μοναδικών παλιών κυπριακών εφημερίδων και βιβλίων, που θα έπρεπε να συντηρούνται και να φυλάγουνται ως κόρη οφθαλμού, διότι περιέχουν αναντικατάστατες πληροφορίες για το παρελθόν μας. Εφημερίδες του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνων και μοναδικά βιβλία της Κυπριακής Βιβλιοθήκης που δεν έχει τα προς το ζήν, ούτε μπορεί να βάλει σωστές προταιρεότητες για να επιτελέσει σωστά τον προορισμό της. Ένα μεγάλο μέρος από τα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Μέγαρο Πολιτισμού δόθηκαν με την προϋπόθεση πως αυτό το μέγαρο θα στέγαζε και την Κυπριακή (Εθνική) Βιβλιοθήκη, η οποία ηρωικά διαγράφηκε από το σχεδιασμό. Η στέγαση της Κυπριακής βιβλιοθήκης κρίθηκε περιττή! (Αν αυτό δεν είναι ξεγέλασμα αυτών που έδωσαν τα λεφτά δεν ξέρω τι είναι ξεγέλασμα). Εμείς εδώ θέλουμε μέγαρα πολιτισμού για πανηγύρια, τη μνήμη τι τη θέλουμε και τα βιβλία; Εδώ θέλουμε να πουμπουρίζουν οι τόποι από συναυλίες 15ης κατηγορίας, παναυΰρκα χωρίς μνήμη, όχι σιωπηλές βιβλιοθήκες, που περιέχουν βιβλία για προγόνους και για πράξεις που θέλουμε να ξεχάσουμε, και ερευνητές που να καταγράφουν βάσει πραγματικών στοιχείων το παρελθόν μας. Θέλουμε η πρωτεύουσα να γεμίσει μέγαρα εκθαμβωτικά, που να θαμπώνουν τον επισκέπτη (για να μη βλέπει τα πραγματικά μας χάλια και την κενότητα μας). Ο κύριος Υπουργός θέλει τους νέους πολιτισμένους, έτσι δηλώνει στη συνέντευξη που αναφέρθηκε πιο πάνω. Μα για να γίνει η νεολαία μας πολιτισμένη πρώτα πρέπει να μάθει να διαβάζει. Όχι να διαβάζει μόνο και μόνο τις γνωσιολογικές πληροφορίες για το δεδομένο επάγγελμα που θα εξασκεί ή εξασκεί, μα να μπορεί να διαβάζει και το πρόγραμμα του θεάτρου που θα τον μάθουμε να πηγαίνει να βλέπει και μετά να έχει την ικανότητα να πει σε μια καλοστημένη φράση τι είδε και πια είναι η άποψη του. Αυτό προϋποθέτει η Κυπριακή Βιβλιοθήκη να προγραμματίζει μοντέρνα προγράμματα με τα οποία οι νέοι από την προδημοτική μέχρι το Λύκειο να μαθαίνουν να διαβάζουν βιβλία λογοτεχνικά, ιστορικά, φιλοσοφία, ποίηση... Αντί αυτού το Κράτος έχει την εθνική μας βιβλιοθήκη να ψυχομαχεί μέσα σε πλαίσια και νοοτροπίες προϊστορικές. Ένα δεύτερο που τονίζει ο Υπουργός είναι πως ο πολιτισμός μας μπορεί να γίνει και οικονομικά προσοδοφόρος. Όπως περίπου κάναμε και την κυπριακή φύση προσοδοφόρα με το «τουριστικό προϊόν». Τώρα θα προσπαθήσουμε να εισπράξουμε κάτι ανάλογο διαθέτοντας το «πολιτιστικό προϊόν» μας; Μπορεί να γίνει προσοδοφόρος και ο πολιτισμός μας και να χρησιμοποιηθεί ως «προϊόν» (με την καλή έννοια), όμως ο πραγματικός πολιτισμός μας. Όχι τα διάφορα θορυβώδη φεστιβάλ με τα εκκωφαντικά μεγάφωνα και οι κυπριακοί χοροί που χορεύονται μια φορά τη βδομάδα στα τουριστικά ξενοδοχεία (απαραίτητα και αυτά βεβαίως αλλά στην ώρα και στη θέση τους). Στη διοργάνωση παναϋρκών όντως έχουμε επίδοση, τα οργανώνουμε καλά και εισάγουμε και από το εξωτερικό συγκροτήματα και τα αναβαθμίζουμε (ή τα υποβαθμίζουμε) και ο κόσμος τρέχει μια και σε αυτά περνά καλά χωρίς να σκέφτεται. Καταντήσαμε πια χώρα λωτοφάγων. Και το Κράτος τα επιχορηγεί πλουσιοπάροχα, ενώ για άλλα πιο σοβαρά πράγματα οι επιχορηγήσεις του δίνονται με το σταγονόμετρο. Π.χ. το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου ενώ άρχισε τόσο καλά, και παρήξε έργο που θα παραμείνει εσαεί τώρα το βλέπω να υποβαθμίζεται. Πριν από τους πυλώνες, πριν από τα μέγαρα πολιτισμού, που και αυτά καλά και άγια είναι, το κυριότερο είναι να έχει η Κυπριακή Δημοκρατία μια εθνική βιβλιοθήκη που να διασώζει το παρελθόν.

7 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Για μια Κυπριακή Βιβλιοθήκη
Η Λευκωσία διαθέτει αρκετές «ημι-δημόσιες» βιβλιοθήκες καμία όμως..
Διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον το άρθρο της κυρίας Ρένας Κατσελλή στον «Φιλελεύθερο» της 11ης Αυγούστου, με τίτλο «Το μέγιστο πολιτιστικό σκάνδαλο. Πολιτισμένη με αλτσχάιμερ η Κυπριακή (Εθνική) Βιβλιοθήκη». Το πρόβλημα που θίγει η κυρία Κατσελλή είναι σημαντικό και επίκαιρο. Η πρωτεύουσα - για ν'αναφερθώ σ'αυτή και όχι σ' όλες τις πόλεις της Κύπρου, γιατί σε μερικές υπάρχουν καλές δημόσιες βιβλιοθήκες - χρειάζεται επιτακτικά μια καλή Κυπριακή Βιβλιοθήκη. Οι λόγοι είναι αυτονόητοι. Οι νέοι, αλλά και άνθρωποι κάθε ηλικίας, θα επιμορφώνονταν αν υπήρχε μία τέτοια δημόσια Βιβλιοθήκη, όπου θα μπορούσαν ευχάριστα και επωφελώς να περάσουν μερικές ώρες, ή ακόμη και να προστρέξουν για μία συγκεκριμένη πληροφορία, για να μη μιλήσω και για τη χρησιμότητα μιας τέτοιας βιβλιοθήκης στην επιστημονική έρευνα, ακόμη και την «ιστοριοδιφική». Η κυρία Κατσελλή αναφέρεται στο άρθρο της στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, ένα κόσμημα της πόλης αλλά και ένα πνευματικό φυτώριο διεθνούς κύρους. Είχα την ευκαιρία να την επισκεφθώ πριν μερικά χρόνια. Εντυπωσιάστηκα από τον αριθμό των νέων ανθρώπων που την χρησιμοποιούσαν. Θυμάμαι τη Λευκωσία της δεκαετίας του 1940, όταν ήμουν μαθητής του Παγκυπρίου Γυμνασίου: ήταν δύσκολο να βρει κανείς κάθισμα στη Βιβλιοθήκη Φανερωμένης αν δεν πήγαινε ενωρίς. Ο Βιβλιοθηκάριος Κώστας Χατζηπάλτης [ΧΑΤΖΗΨΑΛΤΗΣ ΕΝΝΟΕΙ, ΦΑΝΤΑΖΟΜΑΙ], διανοούμενος και ερευνητής, γνώριζε σχεδόν όσες πληροφορίες μπορεί να δώσει ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής. Εκεί διαβάζαμε αχόρταγα τα αθάνατα βιβλία της νεοελληνικής βιβλιοθήκης - Ηλία Βενέζη, Στρατή Μυριβήλη, Γρηγόριο Ξενόπουλο - ονόματα που αμφιβάλλω αν είναι γνωστά στους σημερινούς εφήβους. Δεν μου διαφεύγει το γεγονός ότι οι νέοι μας έχουν σήμερα άλλα ενδιαφέροντα, και ότι η ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων δεν είναι στις προτεραιότητες τους. Οι περισσότεροι σπάνια διαβάζουν, γιατί νομίζουν, εσφαλμένα βέβαια, πως η τηλεόραση αντικαθιστά πλήρως το βιβλίο. Είναι ίσως και αυτό ένας λόγος που έχει συρρικνωθεί το λεξιλόγιό τους και πάσχει η ορθή χρήση της Ελληνικής γλώσσας. Δεν μπορώ όμως να διανοηθώ ότι έχει εκλείψει η γενιά των νέων που θέλει να διαβάζει. Εκτός της λογοτεχνίας υπάρχουν βιβλία για όλα τα γούστα και όλες τις πνευματικές αναζητήσεις που μπορούν να διαβάσουν ευχάριστα και με ενδιαφέρον όχι μόνο οι νέοι αλλά και άνθρωποι κάθε ηλικίας. Είμαι βέβαιος ότι και άνθρωποι τη τρίτης ηλικίας ευχαρίστως θα περνούσαν μερικές ώρες κάθε μέρας σε μια βιβλιοθήκη που θα τους πρόσφερε χώρο άνετο και ελκυστικό για να διαβάσουν. Στη Λευκωσία της δεκαετίας του 1940 υπήρχε και η σχολική βιβλιοθήκη του Παγκυπρίου Γυμνασίου, όπου διάβασα το πρώτο μου βιβλίο, «Το καλύβι του Μπάρπα Θωμά», που ο καλός βιβλιοθηκάριος κ. Ρώσος με πόνο ψυχής μου πήρε από τα χέρια μου όταν ήλθε η ώρα να κλείσει η βιβλιοθήκη. Σήμερα η Λευκωσία διαθέτει αρκετές «ημι-δημόσιες» βιβλιοθήκες, καμία όμως δεν μπορεί να εξυπηρετήσει τον νέο και γενικά τον πολίτη που δεν ανήκει σ' ένα πολιτιστικό ή πνευματικό ίδρυμα. Η Κυπριακή Βιβλιοθήκη, για τους λόγους που αναφέρει στο άρθρο της η κυρία Κατσελλή, δεν προσφέρεται για τους σκοπούς που ανάφερα πιο πάνω, ούτε είναι ένας τόπος ελκυστικός και ευχάριστος. Στη Βιβλιοθήκη του Κυπριακού Μουσείου, όπου φυλάγονται θησαυροί ανεκτίμητοι επιστημονικών συγγραμμάτων, περιοδικών και εφημερίδων, δεν μπορεί να πάει κανείς εκτός ωρών λειτουργίας των κρατικών υπηρεσιών και δεν είναι λίγες οι περίοδοι που η βιβλιοθήκη αυτή είναι κλειστή. Η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου είναι βέβαια προορισμένη για χρήση από τους φοιτητές και τα μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού, αλλά γνωρίζω εκ πείρας ότι δεν είναι λίγοι οι φοιτητές και οι διδάσκοντες που θα προτιμούσαν τον ήσυχο και άνετο χώρο μιας άλλης βιβλιοθήκης, αν υπήρχε: Οι βιβλιοθήκες του Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών, της Ερευνητικής Μονάδας Αρχαιολογίας, του Ιδρύματος Μακαρίου και άλλες μικρότερες, είναι εξειδικευμένες βιβλιοθήκες, με σκοπό την εξυπηρέτηση των μελών των Ιδρυμάτων στα οποία υπάγονται. Η δημιουργία μιας νέας δημόσιας βιβλιοθήκης δεν είναι εύκολο εγχείρημα,

Ανώνυμος είπε...

Τι είναι λοιπόν, μια Βιβλιοθήκη;
Αγαπητή Μαρίνα Σχίζα, Δεν είναι χωρίς έκπληξη που διάβασα στις 20 Αυγούστου την επιστολή του κυρίου Βάσου Καραγιώργη για το θέμα «Κυπριακή Βιβλιοθήκη». Ο κύριος Καραγιώργης είναι και Διευθυντής του κατ' εξοχήν Πολιτιστικού Ιδρύματος του τόπου, του Ιδρύματος Λεβέντη. Ως εξ αυτής της θέσεώς του έχει την ευκαιρία να εξηγήσει προσωπικά στον ίδιο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τι θα μπορούσε να σημαίνει για την Κύπρο ένα σύγχρονο, ευρύχωρο, σωστά εξοπλισμένο και διαρρυθμισμένο, φωτεινό, ελκυστικό κτίριο για μιαν άρτια Κυπριακή Βιβλιοθήκη, που θα μπορούσε να καταστεί χώρος πνευματικής αναζωογόνησης, πόλος έλξης και συναναστροφήςτων νέων με τους παλαιότερους πνευματικούς ανθρώπους, αλλά και τόπος περηφάνειας γι' αυτήν την πραγματικά έρημη πνευματικά πατρίδα, που ακούει στο όνομα Κύπρος. «Πού συχνάζεις;» με ρώτησε πρόσφατα ένας παλιός συνάδελφος, διηγηματογράφος, παλαιότερα, χαμένος τώρα κι αυτός, όπως πολλοί άλλοι, μεταξύ οικιακής απομόνωσης και θορυβωδών περιπτέρων, σούπερ μαρκετ, γραφείων στοιχημάτων, αυτοκινητοδρόμων και τηλεοράσεως. Πού συχνάζω; Πουθενά δεν συχνάζω. Η Σεβέρειος Βιβλιοθήκη φαντάζει καλωδιωμένη ασθενής και εκπνέουσα, η Μακαρίου Γ' φυτοζωούσα, η Κυπριακή θυμίζει θάλαμο φαντασμάτων σ' εγκαταλειμμένο Λούνα πάρκ. Πού μπορεί να συνχάσει κανείς, ν' ανταλλάξει δυο κουβέντες πέραν των αριθμημένων θεμάτων που απασχολούν σήμερα τον μέσο Κύπριο; Πού μπορούν άνθρωποι με ευρύτερα πνευματικά ενδιαφέροντα να συναντηθούν, ν' ανταλλάξουν απόψεις, να γνωριστούν απλώς; Πουθενά. Η έκπληξή μου για την επιστολή του κυρίου Καραγιώργη (επιστολή που γράφτηκε ως «συμπαράσταση» κιόλας προς την αγωνιώδη φωνή της Ρήνας Κατσελλή) είναι διπλή. Πρώτον, όπως ήδη ανέφερα, «συντήρησης των αρχαίων μνημείων», μπορεί, λοιπόν, να μιλήσει κατ' ευθείαν στη Δύναμη, στο Δεσμείν και το Λύειν της Κυπριακής Δημοκρατίας, στον ίδιο τον Πρόεδρό της. Αντ' αυτού... γράφει στον «Φιλελεύθερο». Για να τα διαβάσει ποιός και να ενεργήσουν ποιοί; Λυπούμαι που θα το πω τόσο ντόμπρα, αλλά ο τόπος αυτός, έτσι κι αλλιώς δεν καταλαβαίνει τίποτε: Μας δουλεύει, λοιπόν, ο κύριος Καραγιώργης; Αν όχι, ας μας πει πότε και πόσες φορές μίλησε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κυριότερο παράγοντα και του Ιδρύματος Λεβέντη, για την ΑΝΑΓΚΗ μιας αληθινής Κυπριακής Βιβλιοθήκης, αντάξιας των προόδων μας σε όλους τους άλλους τομείς και ΠΟΙΑ ήταν η απάντηση του Προέδρου; Όσον αφορά τα περί Μεγάρου Πολιτισμού (!), νομίζω τέτοια κτίζονται εκεί όπου υπάρχει αληθινός πολιτισμός. Δεν νοούνται τέτοια ενδιαιτήματα χωρίς πνευματική ζωή, χωρίς την υποδομή που θα καθιστούσε αναγκαία την ύπαρξή τους. Εκτός κι αν για να είναι απλώς (που θα είναι) τόπος επίδειξης, τόπος μίμησης ξενόφερτων συμπεριφορών, τόπος ξεπλύματος μακροχρόνιων ενοχών. Και τελευταίο: Άκρως αποκρουστική κρίνω την εισήγηση του κυρίου Καραγιώρη για μετατροπή της «Βαστίλλης» που ακούει στο όνομα «Αρχαιολογικό Μουσείο» σε... Βιβλιοθήκη. Και μάλιστα χωρίζοντάς τα δωμάτια της σε πατάρια για βιβλία, γιατί είναι, λέει ψηλά. Ποιός είπε ότι οι βιβλιοθήκες πρέπει να θυμίζουν φυλακές; Ποιός είπε ότι μια βιβλιοθήκη, εκεί όπου παρατάσσονται οι πηγές του φωτός, δεν πρέπει να είναι ένα σπουδαίο αρχιτεκτόνημα, λουσμένο στο χρώμα, στην αισθητική απόλαυση και στο φως; Επιτέλους γιατί δεν μιλά κανέις από εκείνους που έχουν λόγο; Ή δεν υπάρχει κανένας πια, γιατί όλοι χάθηκαν σε μια μάχη που δεν δόθηκε ποτέ, τρέμοντας τη σκιά τους; Αντης Ροδίτης

Ανώνυμος είπε...

Για.. μια Βιβλιοθήκη
Το κείμενο της Ρήνας Κατσελλή που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Φιλελεύθερο με τίτλο «Το μέγιστο πολιτιστικό σκάνδαλο. Πολιτισμένη με αλτσχάιμερ η Κυπριακή (Εθνική) Βιβλιοθήκη» προκάλεσε και άλλους να ασχοληθούν με το καυτό αυτό θέμα. «Σε νοικιασμένο υπόγειο στη βιομηχανική περιοχή Στροβόλου, λιώνουν τόμοι μοναδικών παλιών κυπριακών εφημερίδων και βιβλίων, που θα έπρεπε να συντηρούνται και να φυλάγονται ως κόρη οφθαλμού, διότι περιέχουν αναντικατάστατες πληροφορίες για το παρελθόν μας» γράφει η Ρήνα Κατσελλή. Είναι σκάνδαλο! Είναι γεγονός ότι το κεφάλαιο «Κυπριακή Βιβλιοθήκη» υποβλήθηκε σε πολλές ταλαιπωρίες με τελευταίο την απόφαση να δημιουργηθεί Αναγνωστήριο στον πρώτο όροφο του κτιρίου της Φανερωμένης (κτίριο Τσαούση). Κυπριακή Βιβλιοθήκη δηλαδή εις τριπλούν: Το κεντρικό κτίριο στην Πλατεία Ελευθερίας, το Αναγνωστήριο στον οδό Ονασαγόρα και οι αποθήκες της... Από τότε που ιδρύθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία η δημιουργία μιας καινούργιας Βιβλιοθήκης συζητείται κατά κόρον. Αφού είδαμε και αποείδαμε εγκαταλείψαμε τα σχέδια αυτά, σκεφτήκαμε ότι θα ήταν καλά να στεγαστεί στο Φιλοξένια, αργότερα στο κτίριο της ΣΠΕΛ. Τελικά ο κύβος ρίφθηκε με τη σοφή.... αυτή απόφαση δημιουργίας Αναγνωστηρίου. Κρίμα. Η Κυπριακή Δημοκρατία κλείνει 45 χρόνια ζωής και ακόμα δεν έχει καταφέρει να κάνει το λιγότερο που πρέπει να έχει ένα πολιτισμένο κράτος. Μαρίνα Σχίζα

Ανώνυμος είπε...

Στο ράφι η Βιβλιοθήκη
Όνειρο έμεινε η προσπάθεια του 1969

Ο Πέτρος Στυλιανού θυμάται τις αποφάσεις που έλαβε η Βουλή για δημιουργία Βιβλιοθήκης-Πινακοθήκης και καταγγέλλει.
Π. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ
Δεσμεύτηκε να επανέλθει με περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα

ΤΗΣ ΜΙΚΑΕΛΛΑΣ ΛΟΪΖΟΥ (Σημερινή 13/9/2007)
Το θέμα δημιουργίας κρατικής Βιβλιοθήκης-Πινακοθήκης τέθηκε για πρώτη φορά στη Βουλή κατά την πρώτη θητεία της. Έκτοτε, πέρασαν δεκαετίες, αλλά παραμένει μονάχα όνειρο στα μυαλά των εμπνευστών της ιδέας. Ο Πέτρος Στυλιανού, επί σειρά ετών Υπουργός και βουλευτής, είχε ενεργό συμμετοχή στη σύλληψη της μεγάλης πολιτιστικής αυτής ιδέας και σε δηλώσεις του στη «Σ» ανέλυσε το θέμα εις βάθος. Από τα λεγόμενά του διαφαίνεται ότι οι βάσεις που τέθηκαν ήταν οι σωστές, αλλά ακολούθησε ολιγωρία, η οποία είχε ως αποτέλεσμα την εγκατάλειψη του εγχειρήματος και την καταγραφή του ως άλλη μία αποτυχία στον τομέα της πολιτιστικής ανάπτυξης της Λευκωσίας και της Κύπρου γενικότερα.

Το ιστορικό της απόφασης

Η ιδέα «ρίχθηκε» για πρώτη φορά στη Βουλή το 1969 και σύμφωνα με τον κ. Στυλιανού είχε θετικότατη ανταπόκριση. Το Υπουργείο Παιδείας εμφανιζόταν καθησυχαστικό, ενώ είχε εξευρεθεί και ο ιδανικός χώρος ανέγερσης της Βιβλιοθήκης-Πινακοθήκης. Επρόκειτο για την περιοχή εκείνη των Αγίων Ομολογητών, στην οποία τώρα στεγάζεται το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, η Γενική Εισαγγελία και η Γραμματεία του Υπουργικού Συμβουλίου, πλησίον του προεδρικού μεγάρου. Ο ίδιος ο Μακάριος, μάλιστα, όντας Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στήριζε θερμά την ιδέα. Εγκρίθηκε εν τέλει από τη Βουλή, στα πλαίσια του προϋπολογισμού αναπτύξεως του 1969, ένα ποσό για την ανέγερση του κτιρίου. Ανατέθηκε μάλιστα η εκπόνηση των σχεδίων στις Τεχνικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας.
Με την πάροδο του χρόνου, όμως, η Βιβλιοθήκη-Πινακοθήκη δεν προχωρούσε. Σε αρθρογραφία του τον Ιούνιο του 1969, ο Πέτρος Στυλιανού αντιλήφθηκε τον κίνδυνο της μη εκπόνησης του έργου και υπογράμμιζε ότι «τονίζουμε την ανάγκη επίσπευσης της όλης διαδικασίας, γιατί πιστεύουμε στη σημαντικότητα και την αναγκαιότητα της ύπαρξης κρατικής βιβλιοθήκης στον τόπο». Επισήμανε ότι η κατάσταση στην οποία βρισκόταν το έργο την εν λόγω στιγμή, δηλαδή στο στάδιο συλλογής πληροφοριών και αναζήτησης ιδεών από άλλες χώρες, ήταν «τραγικό». Προφητικά προέβλεπε ότι αν δεν ξεκινούσε η εκπόνηση της Βιβλιοθήκης-Πινακοθήκης, ενώ υπήρχε διαθέσιμο το κονδύλι, πιθανό ήταν να μην εγκρινόταν μελλοντικά καινούριο, λόγω της δυσκολίας να προβλεφθούν οι «αστάθμητοι εθνικοπολιτικοί παράγοντες» που θα παρουσιάζονταν τα επόμενα χρόνια.
Το έργο τελικά δεν εκπονήθηκε ποτέ και η Λευκωσία δεν διαθέτει ένα μεγάλο, κρατικό χώρο, που να μυρίζει παλιά βιβλία και σύγχρονες ιδέες, επικεντρώνοντας έτσι το ενδιαφέρον του επιστημονικού-ακαδημαϊκού της κόσμου, καθώς και των φίλων της μάθησης, όπως συμβαίνει σε άλλες πρωτεύουσες.

Εγκρίθηκε και ποσό

Ο IΔIOΣ ο Μακάριος στήριζε θερμά την ιδέα δημιουργίας κρατικής Βιβλιοθήκης-Πινακοθήκης. Η Βουλή, στα πλαίσια του προϋπολογισμού αναπτύξεως του 1969, ενέκρινε ένα ποσό για την ανέγερση του κτιρίου. Ανατέθηκε μάλιστα η εκπόνηση των σχεδίων στις Τεχνικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας. Ωστόσο, η Βιβλιοθήκη-Πινακοθήκη έμεινε στα όνειρά μας.

Ανώνυμος είπε...

(απο το blog: http://antiparakmi.blogspot.com/)

Η Ρήνα Κατσελή σε άρθρο της με τίτλο «Το μεγαλύτερο πολιτιστικό σκάνδαλο αν όχι έγκλημα: Πολιτισμένοι με αλτζχάιμερ η κυπριακή (εθνική ιβλιοθήκη), εφημερίδα Φιλελεύθερος (11 Αυγ. 2007),
επισημαίνει μεταξύ άλλων:

«…Την ίδια στιγμή σε νοικιασμένο υπόγειο στη βιομηχανική περιοχή Στροβόλου, λιώνουν τόμοι μοναδικών παλιών κυπριακών εφημερίδων και βιβλίων, που θα έπρεπε να συντηρούνται και να φυλάγουνται ως κόρη οφθαλμού, διότι περιέχουν αναντικατάστατες πληροφορίες για το παρελθόν μας. Εφημερίδες του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνων και μοναδικά βιβλία της Κυπριακής Βιβλιοθήκης που δεν έχει τα προς το ζήν, ούτε μπορεί να βάλει σωστές προταιρεότητες για να επιτελέσει σωστά τον προορισμό της. Ένα μεγάλο μέρος από τα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Μέγαρο Πολιτισμού δόθηκαν με την προϋπόθεση πως αυτό το μέγαρο θα στέγαζε και την Κυπριακή (Εθνική) Βιβλιοθήκη, η οποία ηρωικά διαγράφηκε από το σχεδιασμό. Η στέγαση της Κυπριακής βιβλιοθήκης κρίθηκε περιττή! (Αν αυτό δεν είναι ξεγέλασμα αυτών που έδωσαν τα λεφτά δεν ξέρω τι είναι ξεγέλασμα). Εμείς εδώ θέλουμε μέγαρα πολιτισμού για πανηγύρια, τη μνήμη τι τη θέλουμε και τα βιβλία; Εδώ θέλουμε να πουμπουρίζουν οι τόποι από συναυλίες 15ης κατηγορίας, παναυΰρκα χωρίς μνήμη, όχι σιωπηλές βιβλιοθήκες, που περιέχουν βιβλία για προγόνους και για πράξεις που θέλουμε να ξεχάσουμε, και ερευνητές που να καταγράφουν βάσει πραγματικών στοιχείων το παρελθόν μας. Θέλουμε η πρωτεύουσα να γεμίσει μέγαρα εκθαμβωτικά, που να θαμπώνουν τον επισκέπτη (για να μη βλέπει τα πραγματικά μας χάλια και την κενότητα μας). Ο κύριος Υπουργός θέλει τους νέους πολιτισμένους, έτσι δηλώνει στη συνέντευξη που αναφέρθηκε πιο πάνω. Μα για να γίνει η νεολαία μας πολιτισμένη πρώτα πρέπει να μάθει να διαβάζει. Όχι να διαβάζει μόνο και μόνο τις γνωσιολογικές πληροφορίες για το δεδομένο επάγγελμα που θα εξασκεί ή εξασκεί, μα να μπορεί να διαβάζει και το πρόγραμμα του θεάτρου που θα τον μάθουμε να πηγαίνει να βλέπει και μετά να έχει την ικανότητα να πει σε μια καλοστημένη φράση τι είδε και πια είναι η άποψη του. Αυτό προϋποθέτει η Κυπριακή Βιβλιοθήκη να προγραμματίζει μοντέρνα προγράμματα με τα οποία οι νέοι από την προδημοτική μέχρι το Λύκειο να μαθαίνουν να διαβάζουν βιβλία λογοτεχνικά, ιστορικά, φιλοσοφία, ποίηση... Αντί αυτού το Κράτος έχει την εθνική μας βιβλιοθήκη να ψυχομαχεί μέσα σε πλαίσια και νοοτροπίες προϊστορικές.»

«..Μια εθνική βιβλιοθήκη που να εμπιστεύονται σε αυτήν οι πολίτες τις βιβλιοθήκες των προγόνων τους, που οι ίδιοι δεν ξέρουν που να τις βολέψουν και ένα σωρό άλλες λειτουργίες που αποτελούν τη βάση του πολιτισμού ενός κράτους. Κάτι ανάλογο της Βρεττανικής Βιβλιοθήκης. Αυτή τη στιγμή υπάρχει η Κυπριακή Βιβλιοθήκη που διέπεται από σχετική νομοθεσία, στην οδό Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, δίπλα από το δημαρχείο Λευκωσίας, που ουσιαστικά δεν ξέρει καν τον προορισμό της, σε ένα άθλιο στενόχωρο κτίριο. Το μόνο που κάνει είναι να εξυπηρετεί τους εντός των τειχών αλλοδαπούς και ένα περιορισμένο αριθμό δημοτών της Λευκωσίας, υπηρεσίες που πρέπει να δίνουνται από το Δημαρχείο της Λευκωσίας και όχι από την εθνική βιβλιοθήκη. Όλες οι πολιτισμένες χώρες, που σέβουνται τον εαυτό τους, έχουν η κάθε μια την εθνική της βιβλιοθήκη που τη φροντίζουν και τη στηρίζουν. Να πώ για τη Γαλλία; Ας μην πάμε τόσο μακρυά. Η γειτονική μας Αίγυπτος δεν λυπήθηκε τα κόστα για να έχει μια μνημειώδη εθνική βιβλιοθήκη στην Αλεξάνδρεια. Εμείς εδώ υπνώττουμε και δεν ξυπνούμε ούτε όταν μας δίνονται ευρώ από τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να στεγάσουμε την εθνική μας βιβλιοθήκη, απλά τα παίρνουμε και τα χρησιμοποιούμε για άλλους σκοπούς. Να πω, μπράβο μας; Το μόνο που εύχουμαι είναι πέρα από τους πυλώνες πολιτισμού, τους σχεδιασμούς του έντιμου Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού, και τα μνημειώδη μέγαρα πολιτισμού, να γίνει σωστή αξιολόγηση και να παρθούν οι σωστές αποφάσεις για να υπάρξει στην Κύπρο μια εθνική βιβλιοθήκη που να μπορεί να εκτελεί σωστά τον σοβαρό και πολυεπίπεδο προορισμό της, όπως γίνεται και στο εξωτερικό…»

Η πολιτεία στην Κύπρο (και ειδικά το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού) έχει δυστυχώς, αποδειχτεί κατώτερη των περιστάσεων! Ουδέποτε ασχολήθηκε σοβαρά με το θέμα «Βιβλιοθήκες» και «Βιβλία» με αποτέλεσμα σήμερα η κατάσταση να είναι τραγική.

Με μοναδική λαμπρή εξαίρεση τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου, δεν υπάρχουν άλλες οργανωμένες βιβλιοθήκες στο νησί!
Βιβλιοθήκες με πολύ καλές και σπάνιες συλλογές χρήσιμες για τους ερευνητές, υπάρχουν στην Κύπρο (π.χ. Βιβλιοθήκη Μουσείου, Κυπριακή Βιβλιοθήκη, Βιβλιοθήκη Αρχιεπισκόπου Μακαρίου). Δυστυχώς όμως η κατάσταση τους (μη καταλογογραφημένο υλικό, ακατάλληλοι χώροι φύλαξης, ανεπαρκής αριθμός προσωπικού) καταντούν αυτές τις βιβλιοθήκες μη προσιτές, αν όχι μη προσβάσιμες!

Οι Εθνικές Βιβλιοθήκες σε κάθε χώρα, έχουν πολύ σημαντικό ρόλο να διαδραματίσουν: Συντονίζουν τις υπόλοιπες βιβλιοθήκες, τις καθοδηγούν, ελέγχουν και προβάλουν την εθνική παραγωγή βιβλίου κάθε χώρας, κλπ.

Στην Κύπρο τον ρόλο αυτό (της «Εθνικής Βιβλιοθήκης») καλείται να παίξει η Κυπριακή Βιβλιοθήκη (ξαναθυμίζω το παράδειγμα της Εθνική Βιβλιοθήκη της Μάλτας – μιας χώρας πολύ μικρότερης από τη δική μας – που είναι στελεχωμένη με πάνω από 100 άτομα, ενώ η αντίστοιχη Κυπριακή Βιβλιοθήκη δεν έχει ούτε 10)!!!
Φυσικά και η Κυπριακή Βιβλιοθήκη ΔΕΝ μπορεί να ανταποκριθεί στο ρόλο της αφού στερείτε πόρων, ανθρώπινου δυναμικού και στήριξης από το Κράτος!

Με αυτά τα δεδομένα, προτείνω:
Μεταβίβαση της ευθύνης της Εθνικής Βιβλιοθήκης στην Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου!Σήμερα η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου (http://library.ucy.ac.cy/) είναι η μεγαλύτερη, τόσο σε όγκο υλικού όσο και σε προσωπικό αλλά ταυτόχρονα έχει αποδείξει ότι έχει την τεχνογνωσία και τα μέσα (τεχνολογικά και άλλα) για να διαδραματίσει αυτό τον ρόλο.

Η Κυπριακή Βιβλιοθήκη θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος της νέας «Εθνικής και Πανεπιστημιακής Βιβλιοθήκης της Κύπρου» ενσωματώνοντας τη συλλογή και το ανθρώπινο δυναμικό της με τη νέα βιβλιοθήκη. Αν αυτό αποτελεί πρόβλημα, ας συνεχίσει η Κυπριακή Βιβλιοθήκη αυτόνομα σαν Δημοτική Βιβλιοθήκη Λευκωσίας!
Τέτοια επιτυχημένα παραδείγματα πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών που δρουν ταυτόχρονα και σαν «Εθνικές» υπάρχουν στο Ισραήλ (http://jnul.huji.ac.il/eng/) στην Ισλανδία (http://www.bok.hi.is/id/1011633) στην Κροατία (http://www.nsk.hr/home.aspx?id=24) , στα Σκόπια (http://www.nubsk.edu.mk/EngNUB1.htm), στη Βοσνία Ερζεγοβίνη (http://www.nubsk.edu.mk/EngNUB1.htm) κ.α.

Προσοχή όμως: Η διαχείριση της νέας Πανεπιστημιακής – Εθνικής Βιβλιοθήκης της Κύπρου, ας μην αφεθεί και πάλι στο Υπουργείο! Ας παραχωρηθεί στο Πανεπιστήμιο Κύπρου…

Ανώνυμος είπε...

Συμφωνώ απόλυτα με το δημοσίευμα της κας Ρήνας Κατσελλή και επικροτώ την εισήγηση να δοθεί στο Πανεπιστήμιο Κύπρου η δημιουργία και λειτουργία μιας σύγχρονης κρατικής βιβλιοθήκης. Ο Διευθυντής της βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Κύπρου κ. Φίλιππος Τσιμπόγλου, οι υπάλληλοι της βιβλιοθήκης είναι άξιοισυγχαρητηρίων για τη δουλειά που γίνεται. Επίσης άξια συγχαρητηρίων είναι και η νεοσύστατη βιβλιοθήκη του ανοιχτού πανεπιστημίου.
Οι Δημοτικές βιβλιοθήκες άρχισαν δειλά-δειλά να παρουσιάζουν το δικό τους έργο.
Ελπίζω μελλοντικά το κράτος και προπαντός οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες να καταλάβουν την αξία και το ρόλο μιας βιβλιοθήκης. Βιβλιοθήκης όχι αποθήκης

Ανώνυμος είπε...

Συνάδελφοι της Κύπρου,
ίσως να γνωρίζετε ότι η κατάσταση και στην Ελλάδα δεν απέχει πολύ από αυτά που αναφέρετε για την Κύπρο.
Για παράδειγμα:
Τα Γενικά Αρχεία του Κράτους για πολλά χρόνια περιφέρονταν σε διαφορετικά κτίρια. Από τη δεκαετία του 1970 υπήρχε δωρεά χρημάτων του μεγαλοβιομήχανου Μποδοσάκη η οποία αξιοποιήθηκε και οικοδομήθηκε κτίριο γι'αυτά μόλις πριν από λίγα χρόνια. Αυτό τον καιρό τα ΓΑΚ στελεχώνονται και με (όχι επαρκες) προσωπικό.
Η Εθνική Βιβλιοθήκη χρόνια τώρα δεν έχει χώρους επαρκείς και προσωπικό επαρκές. Για πολλά χρόνια αναζητούνταν και αναγγέλονταν χώροι για τη μεταστέγασή της. Μόλις πρόσφατα με δωρεά του Ιδρύματος Νιάρχου ανακοινώθηκε η οικοδόμηση νέου κτιρίου. Το προσωπικό της, το ειδικευμένο εννοώ, είναι ελάχιστο.

Συνοπτικά αναφέροντας τα δύο αυτά παραδείγματα, δεν μπορώ παρά να παραδεχθώ ότι στις χώρες μας οι βιβλιοθήκες και τα αρχεία, το βιβλίο και οι πληροφορία φαντάζουν στους κυβερνώντες πολιτιστική πολυτέλεια και όχι βάση για την ανάπτυξη (οικονομική και κοινωνική).
Θα ήταν ενδιαφέρον να παρακολουθήσουν το παράδειγμα της Φινλανδίας και να παραδειγματιστούν από το πώς η χώρα αυτή χρησιμοποίσε την εκπαίδευση και τις βιβλιοθήκες για να είναι σήμερα μία δυνατή και δυναμική οικονομία και κοινωνία

Αναγνώστες

Αρχειοθήκη ιστολογίου